Το μοντέλο είναι το άλφα και το ωμέγα και μπορεί αυτός να είναι ο πραγματικος τίτλος του κειμένου. Δεν θέλω να μειώσω την προσπάθεια του φωτογράφου, αλλά έχουμε εκθειάσει πολύ τους ίδιους χωρίς να δίνουμε την πρέπουσα αξία στο άλλο μισό της διαδικασίας, δηλαδή στο πρόσωπο που απεικονίζεται. Φυσικά, πολλά είναι τα μοντέλα που χαρακτηρίζουν τους εαυτούς τους «εργαλεία» λέγοντας παράλληλα «κάνε με ό,τι θες» και άλλα τέτοια όμορφα. Ο φωτογράφος, όμως, που έχει πάνω από όλα την προσωπική του φιλοδοξία θα δείξει ασέβεια σε αυτή την καλοπροαίρετη στάση. Αληθινό γεγονός, ότι δύο άνθρωποι ήταν επί δέκα ώρες γυμνοί και πασαλειμμένοι με διάφορα σε χώρο δίχως θέρμανση και στο τέλος έκαναν μπάνιο εκεί με κρύο νερό! Κάτι δεν πάει καλά.
Η φωτογραφία πορτρέτου είναι μία κατεξοχήν ανθρωποκεντρική απεικόνιση, όχι μόνο στο αποτέλεσμα της, αλλά καθ’ όλη την διαδικασία. Η φωτογράφιση ξεκινάει πολύ πριν βρεθούν οι συντελεστές στο σετ. Με ρωτούν συχνά για tips στις πόζες και απαντώ πως η καλή φωτογραφία δεν αφορά μόνο τη στιγμή του κλικ. Είναι όλα όσα προηγήθηκαν μαζί και με τις τρέχουσες συνθήκες. Αν μπορούσα να συνοψίσω την εμπειρία μου σε κάποια φράση, θα ήταν πως το μοντέλο αποτελεί το δοχείο του περιεχομένου ενός φωτογράφου. Μπορούμε -είτε το μοντέλο μας είναι εκφραστικό, είτε όχι- να γεμίζουμε το δοχείο κάθε φορά μέχρι πάνω με τις καλύτερες προθέσεις. Και ναι, ο φωτογράφος οφείλει να έχει ήθος, αν θέλει να αυτοπροσδιορίζεται ως καλλιτέχνης και όχι μόνο ως χειριστής μηχανής.
Το χτίσιμο της εμπιστοσύνης είναι κάτι πολύ δύσκολο
Πολλές φορές θα τα καταφέρνεις, όμως μία θα είναι αρκετή για να σε γυρίσει πίσω. Το αποτέλεσμα ειδικά στα γυμνά πορτρέτα είναι κάτι που φαίνεται, που βγαίνει αβίαστα. Θεωρώ, ότι σε αυτό το ακατέργαστο είδος της τέχνης, ο φωτογράφος δε μπορεί να κρυφτεί. Όσο σε πιο κοινή θέα βρίσκεται το μοντέλο, άλλο τόσο είναι και ο ίδιος. Αν το γυμνό ήταν μια τυχοδιωκτική «ψυχαγωγία» ή ακόμα και εκμετάλλευση για να πουλήσει μόστρα κάποιος που δεν είναι πραγματικός καλλιτέχνης, θα φανεί να είστε σίγουροι. Τα μοντέλα χρειάζονται προστασία από την αντικειμενοποίηση, ακόμα και αν δεν το αντιλαμβάνονται τα ίδια.
Στη φωτογραφία πορτρέτου χρειάζεται τόλμη και αντίληψη. Μαζί με ενσυναίσθηση πως, αν δεν κάνω αυτόν τον άνθρωπο να είναι παρών και σε αντίστοιχη συχνότητα, θα αποτύχω. Δε θα βγάλω πτυχές του, ούτε την προσωπική του γοητεία, ούτε κάποια αφηρημένη έννοια που έχω στη φαντασία μου. Αν, όμως, δείξω αληθινό ενδιαφέρον συμπάσχοντας κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης, θα αφαιρέσω όλα τα ψυχολογικά εμπόδια και τότε ναι, μπορώ να τον πλάσω. Δεν υπάρχει μαγική συνταγή και χρυσοί κανόνες. Η φωτογραφία πορτρέτου είναι ένα πεδίο διαρκούς διεκδίκησης της εμπιστοσύνης. Εσείς, λοιπόν, πώς συστήνεστε στα μοντέλα σας;
Model: Dimitra Nikitea
*Η Χριστίνα Χανιώτου ειδικεύεται στη φωτογραφία πορτραίτου. Δείγμα δουλειά της μπορείτε να δείτε στον λογαριασμό Dreama Project.