Γιατί μας ενδιαφέρει και επηρεαζόμαστε από την άποψη που έχουν οι άλλοι για εμάς; Η απάντηση είναι απλή: Ζούμε σε μία κοινωνία, όπου αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είμαστε περισσότερο εκτεθειμένοι στην κριτική και τα σχόλια των γύρω μας.
Η κριτική μπορεί άλλοτε να έχει θετικό πρόσημο και άλλοτε αρνητικό. Όλοι μας θέλουμε να είμαστε αποδεκτοί από τον περίγυρό μας. Όταν όμως δεχόμαστε αρνητική κριτική, τι συμβαίνει? Κανένας μας δεν απολαμβάνει την κριτική, αλλά μερικοί ίσως είναι παραπάνω ευαίσθητοι σε αυτή.
Κάθε φορά που μας επικρίνουν και μας κατηγορούν γεννιούνται αυτόματα διάφορες σκέψεις στο μυαλό μας. Η ερμηνεία που δίνουμε στο εκάστοτε γεγονός, είναι αυτή που δημιουργεί την αντίδρασή μας σε αυτό και προκαλεί τα αντίστοιχα συναισθήματα. Ωστόσο, η κριτική αποτελεί μέρος της ζωής μας, με αποτέλεσμα ό,τι και αν κάνουμε, κινδυνεύουμε να κριθούμε για αυτό.
Μερικοί άνθρωποι φαίνεται να μπορούν διαχωρίσουν τη θέση τους από την κριτική που δέχονται από τους άλλους. Άλλοι πάλι μπορεί να την εσωτερικεύσουν και να θεωρούν ότι αυτό για το οποίο κρίνονται, είναι αληθές. Κάποιοι άλλοι μπορεί να νιώσουν άσχημα και να απογοητευτούν. Υπάρχουν και εκείνοι που αντιδρούν στην κριτική με θυμό και άμυνα, άλλοι πάλι γίνονται τρομερά επικριτικοί.
Οι αντιδράσεις που μπορεί να προκύψουν ως άμυνα σε αυτούς που θεωρούμε εκείνη τη στιγμή ότι μας διαβάλλουν είναι: να τους απορρίψουμε, να αμφιβάλουμε για την ωριμότητα και τα κίνητρα τους ή να τους επικρίνουμε για τα δικά τους λάθη και την υπερβολική τους αντίδραση.
Με πιο τρόπο, όμως, μπορούμε να διαχειριστούμε τα λόγια και τη συμπεριφορά των επικριτών μας; Το πρώτο και πολύ σημαντικό βήμα, είναι μπορέσουμε να διακρίνουμε την πηγή της κριτικής. Δηλαδή, το πρόσωπο από το οποίο προέρχεται η κριτική. Αν πρόκειται δηλαδή για κάποιο άτομο χαίρει της εκτίμησής μας ή όχι. Όπως επίσης, θα πρέπει να παρατηρήσουμε το μοτίβο συμπεριφοράς αυτού του ατόμου.
Σε δεύτερο χρόνο θα πρέπει να αναγνωρίσουμε το είδος της κριτικής που μας ασκείτε, καθώς αρκετές φορές η κριτική είναι κακοπροαίρετη, ενώ άλλες μπορεί να είναι εποικοδομητική. Σε δεύτερη περίπτωση, η κριτική δεν μπορεί να νοηθεί ως προσωπική επίθεση, αλλά ως μια βοηθητική και υποστηρικτική διαδικασία, η οποία θα μας βοηθήσει να αναπτυχθούμε.
Χρειάζεται να είμαστε ανοιχτοί στη μάθηση και στην αλλαγή. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να δούμε την κριτική ως μια πρόκληση για αλλαγή και μια ευκαιρία αυτοβελτίωσης.
Αν η κριτική που μας ασκείτε δεν είναι έγκυρη, δεν χρειάζεται να της δώσουμε σημασία. Το να στεκόμαστε σε αυτήν και την αναλύουμε, είναι ανώφελο και εξοντωτικό. Οι άνθρωποι συχνά τείνουν να προβάλλουν δικές τους αναπαραστάσεις στους άλλους, είτε αυτές είναι ανασφάλειες, είτε είναι φόβοι. Άρα δεν είναι όλες οι κριτικές πραγματικά για εμάς.
Καλό είναι να μην καταπιέζουμε τα συναισθήματα που μας προκαλούνται, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να πάρουν άλλες μορφές όπως νεύρωση, άγχος, κατάθλιψη. Μίλησε για αυτά, γράψε για αυτά, άφησέ τα ελεύθερα να πάρουν μορφή.
Φυσικά, το πιο σημαντικό από όλα τα παραπάνω είναι να κατανοήσουμε και να αγκαλιάσουμε τον εαυτό μας και όχι να τον κατηγορούμε. Η αξία που έχουμε ως άνθρωποι είναι ανεκτίμητη και δεν καθορίζεται σε σχέση με τους άλλους. Ο σεβασμός αποτελεί βασικό παράγοντα για την σωστή επικοινωνία και αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους.
Επίσης, μην ξεχνάμε ότι δεν μπορούμε να τους ικανοποιήσουμε όλους. Όταν το συνειδητοποιήσουμε αυτό, θα μπορέσουμε να αποδεχθούμε ολοκληρωτικά τον εαυτό μας.
Η κριτική είναι κάτι το οποίο δεν μπορούμε να αποφύγουμε δυστυχώς ή ευτυχώς στην κοινωνία που ζούμε. Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ λειτουργικό να την θεωρούμε ως εργαλείο για τη βελτίωσή μας και την προσωπική μας ανάπτυξη.
Κατερίνα Ζάχαρη