Γυναίκες που επιστρέφουν – Φώτης Βάρθης, Χρυσόστομος Τσαπραΐλης | Βιβλιοπαρουσίαση

Γυναίκες που επιστρέφουν

Γυναίκες που επιστρέφουν

Ο χαράκτης Φώτης Βάρθης, εμπνεόμενος από τις παραλογές, φιλοτέχνησε εννιά χαρακτικά έργα που μιλούν για τις εκφάνσεις του γυναικείου πόνου. Τα αρχετυπικά μοτίβα της θυσίας, του αποχωρισμού, της κακοποίησης, της βίας, της προσμονής, τοποθετούνται σε ένα άχρονο και άτοπο εικαστικό περιβάλλον, που διατηρεί την ένταση και το λυρισμό του δημοτικού τραγουδιού, με αναφορά στο αφηγηματικό στοιχείο των παραλογών.

Ο Χρυσόστομος Τσαπραΐλης κλήθηκε να διηγηθεί εκ νέου τις ιστορίες αυτές, έχοντας όμως πλέον ως αφετηρία τα χαρακτικά και όχι τα δημοτικά τραγούδια. Δημιούργησε έτσι μια σειρά εννιά ιστοριών που συνομιλούν με το έργο του Βάρθη, αλλά αποδίδουν τη δική του προσέγγιση στον γυναικείο πόνο.


Γυναίκες που πονούν. Γυναίκες που γεννήθηκαν για να υποφέρουν. Γυναίκες που η θέση τους ήτανε πάντοτε πάνω σε έναν βωμό. Γυναίκες έτοιμες να θυσιαστούν, έτοιμες να τις θυσιάσουν. Γυναίκες που βύζαξαν τον μαστό της Μήστρας. Γυναίκες που επιστρέφουν!

Μια παραλογή δίνει την έμπνευση σε ένα χαρακτικό. Αυτό με τη σειρά του, δίνει τον χώρο για μετουσίωση της παραλογής σε διήγημα. Κάπως έτσι φαντάζομαι τον κύκλο της συνεργασίας του χαράκτη Φώτη Βάρθη με τον Χρήστο Τσαπραΐλη. Μια καλλιτεχνική συνομιλία που καταλήγει σε μια ωδή στη γυναίκα.

Τα διηγήματα του Τσαπραΐλη είναι απλά υπέροχα. Ένα συνονθύλευμα παράδοσης, με ίχνη από το τώρα. Εκεί που έχεις βυθιστεί σε αυτό το σύμπαν μιας ζωής καμωμένης μοναχά μέσα στα δημοτικά τραγούδια, ξαφνικά ο ήχος του τηλεφώνου και η μεταλλική αίσθηση ενός ασανσέρ, σε μεταφέρει σε κάτι πολύ πιο οικείο. Σε ένα ασπρομαύρο μοτίβο. Οι χαρακιές, αυλάκια στα σώματα των γυναικών, γεμίζουν με πόνο και ανάγκη για στοργή. Έντονα συναισθήματα γλύφουν ξανά και ξανά τη μορφή των γυναικών αυτών.

Μέσα από τις διηγήσεις εννέα γυναικών, πλάθουμε κάθε γυναίκα. Άχρονη, ένα πλάσμα καμωμένο λίγο πιο κοντά στο άγγιγμα του Άδη. Προσωπικά, αν πρέπει να διαλέξω ένα αγαπημένο διήγημα, θα ήταν το «Γυναίκες που φιλούν Κυπαρίσσια». Αυτός ο σπαρακτικός πόνος της απώλειας του έρωτα, αυτή η σιωπηλή υπομονή και ο θάνατος σαν τη μοναδική λύτρωση.

Δεν ξέρω πώς να μεταφέρω στο χαρτί τα συναισθήματα που προσπαθούν να βγουν μετά και την τελευταία σελίδα. Επικεντρώθηκα περισσότερο στο κείμενο, γιατί είναι κάτι πιο απτό, κάτι πιο συνηθισμένο στο πλαίσιο ενός τυπωμένου βιβλίου. Τα χαρακτικά είναι κάτι στο οποίο επέστρεψα, αφού ολοκλήρωσα την ανάγνωση. Προσπάθησα να χωρέσω τις λέξεις μέσα στα περιθώρια τους. Να βρω τις λεπτομέρειες εκείνες που έδωσαν το έναυσμα και τη ροή στις αφηγήσεις.

Για μένα η συλλογή διηγημάτων Γυναίκες που επιστρέφουν, είναι μια ακόμα επιτυχημένη επιλογή των εκδόσεων Αντίποδες. Είναι η ευκαιρία που δίνεται στον αναγνώστη να έρθει σε επαφή με την παράδοση, μέσα από ένα πρίσμα όπου οι λέξεις αναμειγνύονται με ροκανίδια από ξύλο και βαθιές χαρακιές. Να καταδυθεί σε μια θλίψη, από εκείνες που μπορούν να είναι εξαιρετικά δημιουργικές. Γιατί καμιά φορά ένας συγγραφέας που συνομιλεί με έναν χαράκτη, στέκονται λίγο στην άκρη και περιμένουν και τη δική μας συνεισφορά. Μια σκέψη, έναν στίχο, ένα κείμενο προχειρογραμμένο σε σκόρπια κομμάτια χαρτί.

 

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αντίποδες

Συλβάνα Παπαϊωάννου

Leave a Reply