Υπάρχει ένας μύθος που λέει ότι τα δοκίμια δεν είναι για όλους. Είναι μόνο για εκείνους που μπορούν να τα κατανοήσουν ή για εκείνους που είναι προετοιμασμένοι για αυτά. Σαν τον μύθο του έρωτα. Ότι είναι γλυκός και αφορά μονάχα τους ποιητές ή τους μυημένους.
Στο δοκίμιο για το ερωτικό παράδοξο στην κλασσική παράδοση, με τίτλο «Έρως Ο Γλυκόπικρος, η Αν Κάρσον* με το ιδιαίτερο της γραφής της μας μιλάει για τον έρωτα. Τον έρωτα που, όπως αναφέρει, η Σαπφώ πρώτη τον χαρακτήρισε γλυκόπικρο.
Η Αν Κάρσον πέρα από φιλόλογος, είναι και εξαιρετική ποιήτρια και αυτό δεν περνάει απαρατήρητο από τον αναγνώστη. Με μια διεισδυτική ματιά, η κατάδυση στην παράδοση περνάει από το στάδιο της μελέτης και της έρευνας σε μια ανάλυση με όλη εκείνη την ποιητική που επιτρέπει ένα δοκίμιο, και λίγο παραπάνω. Ο έρωτας φαντάζει να έχει γίνει κτήμα της. Μέσα από τις μεταφράσεις, τις παρατηρήσεις της και τον σχολιασμό σημαντικών ποιημάτων της κλασσικής γραμματείας ο αναγνώστης έρχεται λίγο πιο κοντά στον έρωτα και το παράδοξό του.
[…]Αυτό που θέλει ο αναγνώστης από την ανάγνωση και αυτό που θέλει ο ερωτευμένος από τον έρωτα είναι εμπειρίες με πολύ παρόμοιο σχήμα […]
Το βιβλίο της Αν Κάρσον δεν είναι ανάγνωσμα της μιας φοράς. Είναι το βιβλίο εκείνο που θα τσακίσει η ράχη του. Οι σελίδες του θα γεμίσουν σημειώσεις, με μολύβι, με στυλό. Ο αναγνώστης θα επιστρέφει συχνά, θα ανατρέχει σε αυτό ως μια πηγή έμπνευσης. Ένα δοκίμιο που σίγουρα δεν χρειάζεται να είναι κανείς μυημένος με το είδος ή να περιορίζεται μόνο στην ιδιότητα του φιλολόγου, για να μπορέσει να το απολαύσει. Ένα έργο που ισορροπεί απόλυτα ανάμεσα στην επιστήμη και στην τέχνη.
Η μετάφραση είναι της Ανδρονίκης Μελετλίδου. Πολλές φορές, ιδιαίτερα στα σημαντικά έργα, ο μεταφραστής μένει στην αφάνεια. Μιλάμε για τον συγγραφέα και ξεχνάμε ότι για να διαβάσουμε κάτι στη γλώσσα μας, κάποιος έχει καταβάλει ένα εξίσου σημαντικό έργο. Στην περίπτωση του «Έρως ο Γλυκόπικρος», του τόσο γεμάτου με αποσπάσματα της αρχαιοελληνικής σκέψης, ο αναγνώστης ξεχνάει ότι τελικά διαβάζει ένα μετάφρασμα.
Ταυτότητα Βιβλίου:
Στο κλασικό αυτό δοκίμιο, που ήδη συγκαταλέχτηκε από τη Modern Library στα εκατό σημαντικότερα μη λογοτεχνικά βιβλία όλων των εποχών, η Αν Κάρσον ―διαπρεπής κλασική φιλόλογος και μια απ’ τις κορυφαίες ποιητικές φωνές της εποχής μας― ανατέμνει το παράδοξο του έρωτα στην αρχαία σκέψη. Σ’ έναν αληθινά σπάνιο συνδυασμό φιλολογικής εμβρίθειας, φιλοσοφικής οξυδέρκειας και ποιητικής ευαισθησίας, η Κάρσον ξεκινά από τη λυρική ποίηση ―όπου «η φαντασία χάραξε πάνω στην ανθρώπινη επιθυμία το ομορφότερο περίγραμμα (πιστεύουν μερικοί) που θ’ αποκτούσε ποτέ της»― για να καταλήξει, περνώντας από την τραγωδία και το αρχαίο μυθιστόρημα, στον Πλάτωνα, όπου ο έρωτας φανερώνεται ως «η θεμελιώδης δομή της ανθρώπινης σκέψης».
Τίτλος: Έρως ο Γλυκόπικρος – δοκίμιο για το ερωτικό παράδοξο στην κλασική παράδοση
Συγγραφέας: Αν Κάρσον
Μετάφραση: Ανδρονίκη Μελετλίδου
Εκδόσεις: Δώμα
*Η Anne Carson (1950) είναι κλασική φιλόλογος και λογοτέχνης. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και δίδαξε, μεταξύ άλλων, στο Princeton, στο McGill, στο Berkeley, στο Michigan και στο New York University. Το έργο της θεωρείται «μη κατατάξιμο», καθώς απλώνεται από την ποίηση, το έμμετρο μυθιστόρημα και το λιμπρέτο ώς τη φιλολογική κριτική και τη δοκιμιογραφία. Ταυτόχρονα είναι διαπρεπής μεταφράστρια αρχαιοελληνικής ποίησης (Σαπφώ, Αισχύλος, Σοφοκλής κ.ά.). Έχει διατελέσει Guggenheim Fellow και MacArtur Fellow, ενώ έχει βραβευτεί με το Lannan Literary Award, το Griffin Poetry Prize, το T. S. Eliot Prize και το PEN Award for Poetry in Translation.
Παπαϊωάννου Συλβάνα