«Νούρα, ένα πένθιμο μπλουζ»
Τρίτη 05 Νοεμβρίου 2019, Ελλάδα
Μαύρο φόντο. Σκοτάδι. Η συζήτηση που είχες με τον φίλο σου σε ώθησε εδώ. Ο μόνος ήχος πλέον τα βήματα σου, και η σκέψη του ξεριζωμού. Η ηθική σου τελειότητα βρίσκεσαι σε διαδικασία αναθεώρησης.
Γεγονότα τραυματικά γεννούν ποικιλία μύθων. Η στρεβλή συλλογική μνήμη τρέφεται από τη νοσταλγία των “χαμένων πατρίδων”.
Ξαφνικά, πέφτει πάνω σου μια γυναίκα. Κοίταξε την.
Είναι μια γυναίκα που υποχρεώθηκε να αφήσει τα τελευταία της υπάρχοντα και με μία μόνο σακούλα, γιατί το κάθε περιττό πιάνει χώρο, να ταξιδέψει προς τη «γη της επαγγελίας». Με ρίσκο τη ζωή της οικογένειας της βίωσε χείριστες συνθήκες. Πολλοί από τους συνταξιδιώτες της δεν κατάφεραν να επιβιώσουν. Στο πρόσωπο της παρουσιάζει μια Οδύσσεια με το μόνο μη δυτικό σκοπό να δει τον ήλιο που φύλαξε η κόρη της όταν έφυγε από τη χώρα της.
Σκέφτεσαι πως οι περιοχές του ανατολικού αιγαίου έχουν να βιώσουν γεγονότα αντίστοιχης σοβαρότητας και έντασης από την εποχή της μικρασιατικής καταστροφής. Οι συμπεριφορές που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες δεν είναι και πολύ διαφορετικές από τότε.
Ωστόσο, θυμώνεις που εκπροσωπείς ένα λαό που δεν θυμάται, δεν μαθαίνει από τα βιώματα του και τα λάθη του και επαναλαμβάνει το άσχημο κομμάτι της ιστορίας του.
Φτάνει μια προσωπική αποτυχία και για μια στιγμή σκέφτεσαι πως οι πρόσφυγες είναι οι ξένοι που ήρθαν να σε εκτοπίσουν τόσο από την οικονομική, όσο κι από την πολιτική ζωή του τόπου σου. Υιοθέτησες αντιβενιζελικές απόψεις γηγενών που αρνούνται τόσο την αποκατάσταση όσο και την πολιτική ενσωμάτωση και ισοτιμία των προσφύγων.
Μην αποστρέψεις το βλέμμα σου από το δράμα της. Εξελίσσεται δίπλα σου.
Είναι η απώθηση που προκαλεί η θέα της εξαθλίωσης, ο ενδόμυχος τρόμος ότι θα μπορούσες κι εσύ να βρεθείς στην ίδια θέση, ο εξορκισμός ενός τέτοιου ενδεχόμενου. Είναι παράλογο όμως να αποδίδεις στους ίδιους τους πρόσφυγες την ευθύνη για την κατάστασή τους.
Η κατάσταση μπορεί να θεωρηθεί ανάλογη με εκείνην που δημιουργήθηκε στην Κύπρο το 1974. Μεγάλη πλειονότητα των προσφύγων πίστευαν ότι ήταν ανεπιθύμητοι. Τους θεωρούσαν γύφτους, αλήτες, τιποτένιους, ζητιάνους.
Δεν απέχει πολύ από εκείνη την εποχή που αποκαλούσαν τους Έλληνες πρόσφυγες τουρκόσπορους και τους πετούσαν έξω από τα χωριά τους και τις πόλεις, όταν απλώς ζητούσαν λίγη βοήθεια.
Όσο μεγαλώνει η χρονική απόσταση, μειώνεται η εξοικείωση με την ιστορία ενός πολιτισμού και η κατανόησή της. Η αποκατάσταση και αφομοίωση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής αποτέλεσε το μεγαλύτερο ειρηνικό επίτευγμα του νεοελληνικού κράτους.
Μήπως τελικά ο καταλύτης που πυροδοτεί τον αντιπροσφυγικό ρατσισμό μεταξύ ομοεθνών δεν είναι τόσο πολιτισμικός όσο ψυχολογικός;
Σκηνοθεσία που ενώ δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μινιμαλιστική, αποτυπώνει βαρύγδουπα μονάχα τόσο όσο μπορεί ο θεατής να αντέξει από την διπλή Οδύσσεια του ανθρώπου. Η φωνή της Ανδριάνας Μπάμπαλη και τα χέρια του Ανδρέα Καρανίκα στα πλήκτρα του πιάνου καταφέρνουν να απορροφήσουν συναισθηματικά τον θεατή. Ο Γιάννης Χαντέλης σε έναν ολοκληρωμένο ρόλο. Μια αποκαλυπτική ερμηνεία της Μαριάννας Τουμασάτου πλαισιώνει την ένταση του θεατρικού έργου σαν μια άλλη μητέρα που αγκαλιάζει τη τραγωδία και εμφυσά την ανάγκη της πράξης.
Δίκαια πρόκειται για ένα έργο υποψήφιο για 7 κορφιάτικα βραβεία από την Ακαδημία Θεατρικών Βραβείων Τέχνης.
Βέρα Αδαμοπούλου
Πληροφορίες για την παράσταση ΕΔΩ