Η Γραμμή του Ορίζοντος
Ο Χρήστος Βακαλόπουλος στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του γράφει:
H ταυτότητά της γράφει Ρέα Φραντζή, ελαφρά ντυμένη, έχει μερικά λεφτά, κάθεται με την πλάτη ακουμπισμένη στον απέναντι τοίχο του μικρού μαγέρικου, στην πλατεία του Άνω Κάμπου, απέναντι από την άσπρη εκκλησία, χιλιάδες χρόνια μετά την Αποκάλυψη, εννιακόσια χρόνια από τότε που ο μοναχός Χριστόδουλος έχτισε ένα μοναστήρι εκεί που ήταν ο ναός της Αρτέμιδος, τρεις μέρες από τότε που χώρισε με τον άντρα της. η άσπρη εκκλησία τρυπάει τον γαλάζιο ουρανό, για πρώτη φορά βλέπει ζωντανή μπροστά στα μάτια της την ελληνική σημαία.
Κάτω από τη σημαία παρελαύνει πάνοπλος ο ξανθός κόσμος, πηγαίνει να ψηθεί, πηγαίνει για μπάνιο τρέχει να ξεκουραστεί. Κανείς δεν προσέχει τη σημαία που στέκει αόρατη, μόνο μια γυναίκα που μόλις χώρισε είναι σε θέση να την αντιληφθεί, βγάζει τα μαύρα γυαλιά και ο ήλιος την τυφλώνει.
Λίγα λόγια για την παράσταση
Η Κάμιρος της ομάδας Θέρος μας καλεί σε μια πολυδιάστατη παράσταση στην Κυψέλη. Η ομάδα της Ηλέκτρας Ελληνικιώτη χτίζει έναν κόσμο ονειρικό. Mε φόντο την Κυψέλη, την άμμο, την θάλασσα, τον ρομαντισμό και την πολιτική ιστορία της Ελλάδος. Η παράσταση μεγάλη σε διάρκεια- τα τελευταία δεκαπέντε λεπτά πραγματικά δεν χρειάζονταν- υπάρχει μεγάλη περίπτωση να κουράσουν έναν αγύμναστο θεατή.
Η Ελληνικιώτη χρησιμοποιεί την τέχνη της performance art και χτίζει ένα χαώδη, άναρχο και πολύ-φασματικό κύκλο διαλόγου. Από το μικρόφωνο που παρέρχεται από χέρι σε χέρι των ηθοποιών σαν σκυταλοδρομία, άλλωστε σαν διαδήλωση, άλλοτε σαν μεταμφίεση, άλλοτε σαν παρουσίαση, άλλοτε σαν διάλογος, άλλοτε σαν δάσκαλος, άλλοτε σαν μια μαμά ή μπαμπάς που μας διαβάζει ένα παραμύθι.
Η ταυτόχρονη πολύ-φασματική δράση των ηθοποιών, η ανάγνωση από αποσπάσματα βιβλίων που διαβάζουν οι πρωταγωνιστές, η προβολή βίντεο art, η μουσική και οι εικαστικές εγκαταστάσεις, αποσπούν, σίγουρα την προσοχή του θεατή, δημιουργώντας του μια σύγχυση ως προς το σε ποια δράση να εστιάσει και εάν μπορέσει να ακούσει, να συγκεντρωθεί. Άλλωστε αυτός είναι και ο σκοπός της performance art, να μπερδέψει τον θεατή, να δημιουργήσει ένα χάος πάνω στην σκηνή. Μέσα σε αυτό το αποσπασματικό σκηνικό χάος η Ελληνικιώτη, παρούσα στην σκηνή, ‘’εισβάλει’’ και ανοίγει έναν καθαρά πολιτικό διάλογο με το έργο, με τους ηθοποιούς και τους θεατές. Οι βίντεο προβολές προβάλλουν διαφημιστικά σποτ της δεκαετίας του 80’, αλλά και πολιτικά σποτ από το παρελθόν (τον Γεώργιο Παπανδρέου) και τα αντιπαραβάλλει με το σήμερα (τον Αλέξη Τσίπρα και τον Κυριάκο Μητσοτάκη).
Η Ελληνικιώτη σαφώς κάνει μια πολιτική και κοινωνική αναδρομή.
Θέλοντας να τονίσει ότι τίποτα μέχρι σήμερα δεν έχει αλλάξει. Φυσικά, η πολιτική τακτική παραμένει ίδια ή και χειρότερη, ζώντας μια πραγματική χούντα, μια ακροδεξιά πολιτική πρακτική που έχει ακρωτηριάσει την κοινωνία της. Σαφώς και οι κοινωνίες στο πέρασμα των χρόνων αλλάζουν, άλλα ταμπού μένουν άλλα ταμπού φεύγουν. Ο τόπος μένει ο ίδιος. Η Ελλάδα. Η Κυψέλη ως κέντρο του κόσμου- μου θύμισε το ποίημα της Κικής Δημουλά:’’Γας Ομφαλός’’ που μιλάει για τους Δελφούς ως το κέντρο του κόσμου-. Αυτό που μου άρεσε πολύ στην παράσταση είναι ο άκρατος ρομαντισμός που παρουσιάζεται καθ΄όλη την διάρκεια της παράστασης. Ο έρωτας μεταξύ ενός ζευγαριού, η θάλασσα, οι παρέες και αυτή μελαγχολία.
Είναι ίδια μέχρι σήμερα ή και μ΄ένα τσακ, σίγουρα, παραπάνω, σε κάθε εποχή, γειτονιά και τόπο. Η Στέλλα Βογιατζάκη συγκλονιστική καθ΄όλη την διάρκεια της παράστασης, σπαρακτική και συγκινητική στον μονόλογο της. Επίσης, και η Μαρία Μαμούρη υπηρετεί άρτια τον ρόλο της σε ολόκληρη την παράσταση. Ο Γιώργος Κριθάρας, έντονος, αληθινός και κωμικός με μια ευάλωτη και οικεία σκηνική παρουσία.
Η σκηνική παρουσία της Ηλέκτρα Ελληνικιώτη καθ’ όλη την διάρκεια της παράστασης μου δημιούργησε έναν εκνευρισμό. Σαν επόπτης που παρακολουθεί την παράσταση, αν όλα βαίνουν καλώς. Μια εξουσιαστική δυναμική που δεν χρειαζόταν καθ’ όλη την διάρκεια της παράστασης. Αυτό ανέκαθεν με ξενίζει στις θεατρικές παραστάσεις ο σκηνοθέτης να είναι παρουσία σε όλη την παράσταση ή να παίζει και να σκηνοθετεί.
Μ’ αρέσει η ιεραρχική σχέση ή να καταργείται ή τουλάχιστον να συντηρείται
Να αφήσει, για παράδειγμα, τους ηθοποιούς να κάνουν την δουλειά τους. Βέβαια, όσο περνάει ο καιρός μου από τότε που είδα την παράσταση και την ζυγίζω μέσα μου, πιο πολύ σαν παρατηρητής και μελετητής η Ελληνικιώτη στέκει στην παράσταση. Οι υπέροχοι φωτισμοί με συναισθηματική φόρτιση από την Ισμήνη Σταρίδα, όπως και η μουσική από τον Γρηγόρη Ελευθερίου, διατηρεί άψογα την λειτουργικότητά του σαν μουσικό χαλί να συνοδεύσει τον λόγο του ηθοποιού ή και να τον ντύσει με την απαραίτητη συναισθηματική φόρτιση.
Η Κάμιρος, μας κατεβάζει στην Κυψέλη στο κέντρο του κόσμου για να μας συστήσει ότι ένα πολιτικό, ιστορικό ελληνικό αφήγημα μπορεί να γίνει παράσταση. Οπως και ότι σ’ έναν χώρο μη-θεατρικό μπορεί να στηθεί μια παράσταση. Έτσι, η Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, με την αξιόλογη ομάδα της, στήνει έναν κόσμο ρομαντικό. Με πολιτικό και ερωτικό λόγο. Σε μια εποχή εν μέσω πανδημίας όπου σαφέστατα εδώ και καιρό της λείπει κάθε ρομαντισμό και κάθε επαφή με τον άλλον.
Μαρία-Ευθυμία Γιαννάτου
Θεατρολογος, θεατροπαιδαγωγός
https://www.viva.gr/tickets/theater/h-grammh-tu-orizodos/