Η μάνα αυτουνού… Έλλη Ζάχου Ταχτσή της Κικής Μαυρίδου
Στον πολυχώρο vault, φιλοξενείται το φεστιβάλ μονολόγων «Ο γιος μου…». Το concept είναι ιδέα του Δ. Καρατζιά, καλλιτεχνικού διευθυντή του Vault. Περιλαμβάνει έργα για την ζωή μητέρων γνωστών και επιτυχημένων αντρών.
Η Έλλη Ζάχου Ταχτσή, η Χαρίκλεια Καβάφη και η Καραϊσκάκενα. Τρεις τελείως διαφορετικές γυναίκες, με διαφορετικές ζωές. Ο κοινός παρανομαστής τους, οι σημαντικοί απόγονοι που έφεραν στον κόσμο.
Η Έλλη Ζάχου Ταχτσή, μητέρα του Κώστα Ταχτσή, μας συστήνεται με την γραφή της Κικής Μαυρίδου. Ένα ψηφιδωτό από τις πληροφορίες που διακρίνονται στα έργα του Ταχτσή συνθέτει αυτό το μοναδικό έργο.
Η συγγραφέας, ασχολήθηκε διεξοδικά με τον λογοτέχνη που καθόρισε την γενιά του και αυτό είναι εμφανές. Στο σύνολο των κειμένων του, διακρίνονται αυτοαναφορικές ιστορίες, πληροφορίες για την οικογένεια και τα βιώματά του. Χρειάζεται ωστόσο η διεισδυτική ματιά για να συντεθεί το κουβάρι των ιστοριών.
Μάλιστα, σε ένα από τα διηγήματα στην συλλογή «Τα ρέστα», παραδέχεται πως παραποιεί τα πραγματικά γεγονότα. Το συγγραφικό του ταπεραμέντο, ή απλώς η ανάγκη για ιδιωτικότητα, επιτάσσουν αυτή την αλλοίωση. Το αναγνωστικό κοινό έχει λάβει διάφορες εκδοχές του βίου του, μέσα από την λογοτεχνική τους εκδοχή.
Η αξιολόγηση των ιστοριών, η αναμέτρηση μαζί τους και η τελική σύνθεση έγινε με απόλυτη επιτυχία. Ένα τέτοιο πόνημα, εγκυμονούσε έναν αδιόρατο κίνδυνο. Την σύγχυση της προσωπικής γραφής με την γραφή του προσώπου.
Αυτός ο κίνδυνος προκύπτει από δύο σκέλη. Αφενός, πρέπει να διατηρηθεί το ύφος και η αισθητική της εποχής. Αφετέρου, είναι εύκολο να παρασυρθείς από μια τόσο προσιτή πένα όπως αυτή του Ταχτσή.
Έχοντας, διαβάσει αρκετά λογοτεχνικά κείμενα του συγγραφέα, μπορώ να επιβεβαιώσω το εξής. Το εν λόγω θεατρικό είχε την δική του ταυτότητα. Υπήρχαν αρκετά αυτούσια κομμάτια από τα κείμενα του, όμως κυριαρχούσε η φρέσκια ματιά.
Ίσως να αναρωτηθείτε. «Γιατί να καταπιαστεί με την ζωή του Κ. Ταχτσή και της μητέρας του.»
Ο Κώστας Ταχτσής, έχει δώσει στην ελληνική λογοτεχνία, ορατότητα στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, που είναι πάγιο ζητούμενο. Έχει ρίξει φως στην περιθωριοποιημένη ζωή αυτών, κατά τον 20ο αιώνα. Η πολυτάραχη και σχιζοειδής ζωή του είναι η τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής.
Η ζωή όλων –συμφωνεί ο Φρόυντ με αυτό- είναι το αποτέλεσμα της επίδρασης των γονιών μας. Είμαστε οι ιστορίες των γονιών μας και εκείνοι των δικών τους. Η ιστορία είτε προσωπική είτε συλλογική λειτουργεί πάντοτε κυκλικά.
Δεν θα μπορούσε ωστόσο να είναι όντως αποδοτική η ενασχόληση αυτή δίχως τους κατάλληλους συντελεστές. Η ομάδα ήταν ένας συγκερασμός ταλαντούχων ατόμων.
Το κείμενο της Κικής Μαυρίδου, η σκηνοθεσία του Βαγγέλη Λάσκαρη, η ερμηνεία της Ράνιας Σχίζα. Μαζί με την ατμόσφαιρα του Vault, την φωνή του Νίκου Καραθάνου, τα φώτα και την μουσική. Συνέθεσαν μια εξαιρετική παράσταση.
Οι μονόλογοι τρομάζουν ακόμα και τους μεγαλύτερους θεατρόφιλους. Όχι αδίκως, μπορούν να γίνουν κουραστικοί για το κοινό και εξαντλητικοί για τον ηθοποιό. Ο εν λόγω ψυχικά, εξαντλεί την ηθοποιό όμως εξυψώνει το κοινό.
Μέσα σε 80 περίπου λεπτά, η Ράνια Σχίζα, κατέθεσε την ψυχή της. Μας πέρασε μέσα από την σκληρότητα της ελληνικής κοινωνίας του 20ου αιώνα. Μας ξενάγησε σε όλο το φάσμα των συναισθημάτων, χωρίς καν να σηκωθεί απ΄την θέση της.
Μια συγκλονιστική σκηνική παρουσία, μας θύμισε την μαγεία του θεάτρου και της υποκριτικής. Όλα της τα εκφραστικά μέσα ήταν σε απόλυτο συγχρονισμό με τον ρόλο. Η λιτή κίνηση, τόνιζε την άψογη διαχείριση της φωνής της και αποδείκνυε την προσεκτική προσέγγιση του χαρακτήρα.
Έχουμε συνηθίσει σε έντονες κινήσεις, εντυπωσιακά τεχνάσματα και πλήρη εκμετάλλευση της σκηνής. Στην προκειμένη περίπτωση, απαλλαγμένη απ΄όλες τις επιτηδεύσεις, είδαμε μια ώριμη, απλή αλλά όχι απλοϊκή παρουσία. Με αυτό τον ρόλο η κυρία Σχίζα απέδειξε πόσο σπουδαία ερμηνεύτρια είναι (όχι ότι είχαμε αμφιβολίες).
Ειδική μνεία αξίζει στον κύριο Καραθάνο. Χάρισε την φωνή του στον Κώστα Ταχτσή και ζωντάνευε την μορφή του στον χώρο.
Η σκηνοθεσία, έχτισε μια ατμόσφαιρα οικειότητας. Ο εξομολογητικός τόνος, με ψήγματα αυτοκριτικής και υπέροχη ροή της ιστορίας, κράτησαν το κοινό μέχρι τέλους. Η μικρή σκηνή και ο φωτισμός έδεσαν άψογα με το κλίμα.
Δεν ξέρω πώς να κλείσω την ίσως πιο ειλικρινή μου κριτική. Μάλλον το ιδανικό θα είναι μια προτροπή. Μην το χάσετε!
Μπορεί να ταιριάζει και μια διευκρίνηση. Δεν είναι απαραίτητο να ξέρετε τον Ταχτσή και το έργο του για το προτιμήσετε. Θα το εκτιμήσετε και χωρίς να έχετε διαβάσει ούτε μια λέξη του.
Λένια Παλαιολόγου
https://www.viva.gr/tickets/theater/i-mana-autounou/