Το μυθιστόρημα «Ερμίνα, σωρός από πέτρες» αποτελεί το πιο πρόσφατο λογοτεχνικό πόνημα με την υπογραφή της Βασιλικής Τσούνη. Ένα έργο που μας ταξιδεύει στις σκληρές μέρες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την φρικαλεότητα αυτών μέσα στις σελίδες του.
Πρωταγωνίστρια του έργου είναι η Ερμιόνη Αργυριάδη (η αυτοαποκαλούμενη πλέον Ερμίνα), μια κοπέλα που γεννήθηκε στο χωριό Σερζιανά των Ιωαννίνων και η μοίρα της έμελλε να την ταξιδέψει μέχρι και την Κρακοβία. Από τις πρώτες κιόλας παραγράφους γίνεται κατανοητό ότι δεν πρόκειται για μια ευχάριστη διαδρομή. Γνωρίζουμε, για αρχή, το οικογενειακό της περιβάλλον· ένας πατέρας βίαιος σε κάθε επίπεδο και λάτρης του χρήματος που την εκμεταλλεύεται με τον χειρότερο τρόπο, κρατώντας την δέσμια για χάρη των υπόλοιπων μελών της οικογένειας.
Στο πρόσωπο της μητέρας της, Δωροθέας, αλλά και της Ερμίνας στη συνέχεια, βλέπουμε να αντανακλάται η όλη στάση της κοινωνίας απέναντι στις γυναίκες. Η κοινωνία, αν και γνωρίζει πολύ καλά τι συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες του σπιτιού, όχι μόνο δεν κάνει το παραμικρό για να βοηθήσει αλλά αντιθέτως, είναι πάντα σε ετοιμότητα για να στιγματίσει και να ρίξει πιο βαθιά στην κόλαση τις γυναίκες. Εξάλλου, για αυτήν, οι γυναίκες είναι όντα κατώτερα, όμοια με αντικείμενα, τα οποία ο άντρας του σπιτιού, ο κύρης και αφέντης, μπορεί να μεταχειρίζεται όπως ακριβώς του αρέσει, ακόμα και καταστρέφοντάς τες ψυχολογικά και σωματικά.
Παρακολουθώντας την πορεία της Ερμίνας, η οποία από τα Σερζιανά βρίσκεται στα Ιωάννινα και φτάνει μέχρι τη Θεσσαλονίκη και την Κρακοβία, γινόμαστε μάρτυρες της βαναυσότητας που επέφερε ο πόλεμος. Η συγγραφέας, μέσα από την γραφή της αλλά και την έρευνα που έχει διεξάγει, σκιαγραφεί με έναν πολύ παραστατικό τρόπο τις συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την περίοδο, τη φρικαλεότητα σε όλο το φάσμα της εις βάρος των Ελλήνων και, κυρίως, των Εβραίων. Ειδικά η παραμονή της Ερμίνας στο στρατόπεδο του Άουσβιτς αποτέλεσε μια από τις πιο σκληρές αφηγήσεις, εν μέρει επειδή βασίζεται πάνω σε ένα αληθινό υπόβαθρο. Συνθήκες εξαθλίωσης και εκμετάλλευσης, οι οποίες δεν μπορούν να χωρέσουν σε ανθρώπινο νου.
Η πορεία που χαράκτηκε για την Ερμίνα μόνο εύκολη δεν θα μπορούσε να την χαρακτηρίσει κανείς, ακόμα και αν βγάλουμε από την εξίσωση τον παράγοντα του πολέμου. Γνωρίζει τους ανθρώπους από την καλή και από την ανάποδη, αφού οι περισσότεροι είναι αφοσιωμένοι στο δικό τους συμφέρον και προσβλέπουν στο πως θα την εκμεταλλευτούν καλύτερα. Μέσα σε όλο το σκοτάδι όμως, έρχεται σε επαφή και με ανθρώπους καλοπροαίρετους που στέκονται δίπλα της και προσπαθούν να τη συνδράμουν με όποιον τρόπο μπορούν, ξεπερνώντας μερικές φορές και τις ίδιες τους τις δυνατότητες. Σ’ όλο το μυθιστόρημα ακροβατούσα πάνω στην ελπίδα και την θλίψη για την Ερμίνα· υπάρχει μια πραγματικά πολύ καλή εναλλαγή συναισθημάτων που μας κρατά συνεχώς σε εγρήγορση.
Επιπλέον, βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι ως πρωταγωνίστρια έχουμε μια πόρνη πολέμου. Μας κάνει να σκεφτούμε εκείνες τις γυναίκες που στιγματίστηκαν διπλά από την κοινωνία. Μία εξαιτίας του φύλου τους- ως γυναίκες θεωρούνταν κατώτερα όντα- και ακόμα μία εξαιτίας του επαγγέλματός τους, χωρίς ποτέ να αναρωτηθούν οι περισσότεροι άνθρωποι ποια μπορεί να είναι η ιστορία αυτών των γυναικών. Ποιες πέτρες μπορεί να κουβαλούν και τι τις οδήγησε ένα βήμα πιο κοντά προς την εκμετάλλευση, την διαπόμπευση, την κακομεταχείριση. Στάθηκε αφορμή και τροφή για σκέψη αυτού του θέματος τόσο μέσα στο πλαίσιο του πολέμου όσο και ανεξάρτητα από αυτόν.
Προσωπικά, το μόνο σημείο που δεν μου ταίριαξε τόσο διαβάζοντάς το, ήταν η έκταση μερικών διαλόγων. Πιο συγκεκριμένα, σε στιγμές έντασης και δράσης, όπου η αγωνία κορυφώνεται, οι κάπως πιο εκτενείς διάλογοι δεν φαντάζουν ιδιαίτερα πραγματοποιήσιμοι μέσα σε ένα πλαίσιο που φαντάζει αρκετά ρεαλιστικό. Ωστόσο, μιλάμε για ένα βιβλίο που συνολικά είναι συγκλονιστικό και κρατάει προσηλωμένο το ενδιαφέρον μας μέχρι και την τελευταία σελίδα με πολύ ρεαλιστικές περιγραφές, που άλλοτε είναι γροθιά στο στομάχι και άλλοτε πηγή χαράς και ελπίδας.
Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα πολύ δυνατό και συναισθηματικά φορτισμένο μυθιστόρημα με φόντο τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη φρίκη που έσπειρε στους ανθρώπους. Ελπίζουμε συνεχώς να καταφέρει να βρει την λύτρωση η Ερμίνα, την οποία ακολουθούμε σε κάθε της βήμα, τραγικό και ευχάριστο. Μπορεί η συγκεκριμένη Ερμίνα να είναι προϊόν μυθοπλασίας όμως η νοοτροπία, ο πόλεμος, η θηριωδία, ο στιγματισμός των γυναικών (είτε μιλάμε για πόρνες είτε όχι) και εν γένει οι απάνθρωπες συμπεριφορές που άνθισαν δεν είναι. Ένα βιβλίο που μας μαγεύει, σκιαγραφεί γλαφυρά την κτηνωδία της εποχής μέσα από τα μάτια της Ερμίνας και μας κάνει να ελπίζουμε ότι δεν θα ξαναγραφτούν τέτοια γεγονότα στις σελίδες της ιστορίας.
Γεωργία- Σαβίνα Αποστολοπούλου
Συγγραφέας: Βασιλική Τσούνη
ISBN: 9786185453992
Έτος κυκλοφορίας: 2020
Εκδοτικός Οίκος: Υδροπλάνο
Σελίδες: 688
Είδος: Ελληνική λογοτεχνία