Τον Σεπτέμβριο του 2020 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πνοή η υπέροχη συλλογή διηγημάτων της Χρυσούλας Διπλάρη. Το βιβλίο αποτελείται από μια σειρά ολιγοσέλιδων και συνάμα άρτιων αφηγήσεων, χωρισμένων σε δύο μέρη. Παρόλο που η κάθε ιστορία καταλαμβάνει ένα μικρό μέρος του συνολικού έργου, η γραφή της συγγραφέως μας κάνει να δεθούμε με τον κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά, ενώ γεννά σκέψεις και κεντρίζει το ενδιαφέρον μας.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Το Α’ μέρος παραθέτει μια σειρά δυνατών μονολόγων. Ο κάθε αφηγητής μοιάζει διαφορετικός από τους υπόλοιπους και φαινομενικά δεν μοιράζεται κανένα κοινό χαρακτηριστικό μαζί τους. Εντούτοις, όλοι συνδέονται μεταξύ τους με μια αόρατη κλωστή, ενώ μερικά από τα διηγήματα συνομιλούν ανοιχτά μεταξύ τους. Αποκαλύπτονται σταδιακά περισσότερα προσωπικά στοιχεία για τον κάθε αφηγητή, τα οποία καθοδηγούν, εν μέρει, τις σκέψεις και τις αποφάσεις του.
Ο κάθε αφηγητής έχει βρεθεί στη θέση του θύματος. Θύμα μιας τοξικής σχέσης, της ενδοοικογενειακής βίας (περιλαμβάνεται μια πραγματική ιστορία, εμπλουτισμένη με μερικά μυθοπλαστικά στοιχεία) ή ακόμα και της ίδιας της κοινωνικής πραγματικότητας, μέσα από την φτώχια και την περιθωριοποίηση. Κοινός παρονομαστής όλων των προσώπων είναι το τραγικό στοιχείο που χαρακτηρίζει ένα (μεγάλο) κομμάτι της ιστορίας που διηγούνται. Τα πρόσωπα αυτά εξιστορούν γλαφυρά το γεγονός που αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν, επιζητώντας την λύτρωση και την απελευθέρωσή τους. Πρόσωπα τόσο διαφορετικά και ταυτόχρονα τόσο όμοια μεταξύ τους.
Στο Β’ μέρος ακολουθείται ξανά το μοτίβο των μονολόγων. Αυτή τη φορά όμως, δεν μιλούν τα ίδια τα θύματα, αλλά άνθρωποι που βίωσαν έμμεσα ένα τραγικό συμβάν, ως αμέτοχοι ή ακόμα και ως δειλοί θεατές. Το χαρακτηριστικό που διέπει τις διηγήσεις αυτού του μέρους είναι το στοιχείο της θάλασσας. Η θάλασσα γεννά την ζωή, χαρίζει την ελπίδα και αποτελεί το σύμβολο της ελευθερίας. Όμως, αυτή αποτελεί μονάχα την μία όψη του νομίσματος. Η άλλη πλευρά είναι εξαιρετικά σκοτεινή· μέσα σε μόνο μια στιγμή μπορεί από διέξοδος ελευθερίας να μετατραπεί στον χειρότερο εφιάλτη μας.
Μέσα από τα μάτια των αφηγητών παρακολουθούμε την πορεία τους μέχρι τη στιγμή που λαμβάνει χώρα το συμβάν που μέλλει να τους αλλάξει καθοριστικά τη ζωή και να τους οδηγήσει σε ένα μονοπάτι που δεν είχαν καν φανταστεί την ύπαρξή του. Κάθε μονόλογος μας τοποθετεί περίτεχνα στην θέση του ανώνυμου ακροατή, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον μας και δημιουργώντας την αίσθηση ότι συμβάλουμε και εμείς στην πορεία της αφήγησης. Και όταν τελειώσει η μια αφήγηση, θέλουμε να προχωρήσουμε αμέσως στην επόμενη. Άραγε, ποιο θα είναι το πρωταγωνιστικό πρόσωπο αυτήν την φορά; Τι μέλλει να συμβεί; Με πόσους διαφορετικούς τρόπους μπορεί να στιγματιστεί το σώμα, ο νους ή/ και η ψυχή ενός ατόμου; Επέρχεται κάποιου είδους λύτρωση εν τέλει; Ερωτήματα, μερικά ρητορικά, που εφάπτονται εξίσου στους μονολόγους του πρώτου μέρους.
Τι αποκόμισα από το βιβλίο
Η γραφή της συγγραφέως μας εντάσσει με πολύ ομαλό τρόπο στο εκάστοτε περιβάλλον, το οποίο ενστερνιζόμαστε ως δικό μας. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι παρόλο που κάθε διήγημα δεν καταλαμβάνει πάνω από 15 σελίδες, από τις πρώτες κιόλας παραγράφους αφουγκραζόμαστε ό,τι έχει να μας πει ο αφηγητής και προσπαθούμε να καταλάβουμε την θέση του όσο το δυνατόν καλύτερα. Κάθε ιστορία έχει να μας πει κάτι το διαφορετικό. Δεν έχει σημασία αν πρόκειται για ένα αληθινό συμβάν ή για μια μυθοπλαστική αφήγηση ή ακόμη και για ένα υβρίδιο αυτών. Κάθε διήγημα εγείρει την κριτική σκέψη και θέτει προβληματισμούς γύρω από την (διαχρονική) κοινωνική πραγματικότητα. Αυτό επιτυγχάνεται αβίαστα μέσα από την εύστοχη περιγραφή της τελευταίας, απαλλαγμένης από κάθε προσωπείο, παρουσιάζοντας μια σκληρή αλλά υπαρκτή πτυχή της, με ωμή ειλικρίνεια και μια μικρή δόση χιούμορ.
Μπορεί η συγκεκριμένη «Δωροθέα», λόγου χάριν, να μην είναι πραγματικό πρόσωπο, όμως στο πρόσωπό της ενσαρκώνονται όλες οι γυναίκες εκεί έξω, οι οποίες έχουν βρεθεί, βρίσκονται και θα βρεθούν σε αυτήν ή παρόμοια θέση. Η βία δεν είναι κάτι το μυθοπλαστικό. Είναι πέρα για πέρα αληθινή και ντύνεται κάθε φορά με όποια μορφή θελήσει. Υιοθετεί την μορφή μιας τοξικής σχέσης ή ενός απάνθρωπου οικογενειακού περιβάλλοντος. Μπορεί να αναδυθεί μέσα από τις κοινωνικές πρακτικές, όπως είναι η περιθωριοποίηση και η εξαθλίωση του ατόμου. Κάθε σελίδα του βιβλίου περιέχει το δικό της νόημα και κάθε αφηγητής βάζει το δικό του λιθαράκι σε μια πολυδιάστατη πραγματικότητα, μυθοπλαστική και μη, η οποία κρύβει στον πυρήνα της την βία σε όλες τις μορφές της.
Ένα βιβλίο που μας απορροφά, με μηνύματα που αξίζουν χωρίς αμφιβολία την αμέριστη προσοχή μας. Ένα υπέροχο έργο, το οποίο αγγίζει και τις πιο ευαίσθητες χορδές του αναγνώστη, ρίχνοντας ταυτόχρονα φως στις σκοτεινές πτυχές της απτής πραγματικότητας. Μια εξαιρετική πρόταση τροφής για σκέψη που δίνει μερικές γροθιές στο στομάχι μας. Και στο τέλος, άραγε, θα πούμε μέσα από την καρδιά μας ότι ευτυχώς που δεν πάθαμε τίποτα;
Ευχαριστώ πολύ τις εκδόσεις Πνοή για το αντίτυπο του έργου που μου προσέφεραν.
Γεωργία- Σαβίνα Αποστολοπούλου
Συγγραφέας: Χρυσούλα Διπλάρη
ISBN: 978 618 5520 04 5
Έτος κυκλοφορίας: 2020
Εκδοτικός Οίκος: Πνοή
Σελίδες: 172
Είδος: Διήγημα, Ελληνική πεζογραφία