Να ‘χες ένα όνομα να το ‘δινες στην κλίμακα της μνήμης και όλη η ανθρωπότητα, τα ενοικιαζόμενα, το ΑΤΜ, το σχολείο άδειο το προαύλιο στα δεξιά, παγκοσμίως, Κινέζοι, λευκοί, Αιθίοπες, να μετρούσαν το βάρος, το βρασμό, το θυμό της μνήμης στην κλίμακα που θα ‘χε το όνομα σου, εφευρέτης και νονός μαζί εσύ. Αλέν Ντελόν, Μάρλον Μπράντο, Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ. Ναι, ενενήντα εννέα βαθμοί στην κλίμακα Μπόγκαρτ πάει να πει η πιο δυνατή ανάμνηση.
Το βιβλίο Κλίμακα Μπόγκαρτ -όπως και η πλειονότητα των βιβλίων που με ενθουσιάζουν- δεν έχει καταιγιστική πλοκή, είναι απλά η ρετροσπεκτίβα της ζωής του ήρωα, ενός συνταξιούχου σε μια παραθαλάσσια επαρχιακή πόλη, που δεν μιλιέται με την κόρη του! Κλασικό φάμιλι ντράμα, κλασική σύγχρονη ελληνική πεζογραφία!
Όμως, στην πραγματικότητα η Κλίμακα Μπόγκαρτ είναι πολλά παραπάνω! Είναι ένα βιβλίο για το παρελθόν ως μνήμη και ως συνδιαμορφωτή του παρόντος.
Ένα βιβλίο για την ταυτότητα: την πραγματική, την φαντασιακή και τη σύγκρουσή τους, ένα βιβλίο για τα ψέματα που λέμε στον εαυτό μας -και στους άλλους- καθώς χτίζουμε την προσωπική μας μυθολογία. Ένα βιβλίο για τις παθογένειες της ελληνικής οικογένειας και της ελληνικής κοινωνίας.
Ένα βιβλίο για τις μαύρες σελίδες της ελληνικής Ιστορίας!
Και όλα αυτά μέσα από την ιδιαίτερη αφηγηματική φωνή της Μαρίας Φακίνου, που φτάνει στον αναγνώστη αποσπασματική και κατακερματισμένη, καταφέρνοντας, ωστόσο, να κατακτήσει την ολότητα!
Εξαιρετική πρόζα, παιχνίδι με τις λέξεις και τις αφηγηματικές τεχνικές, που καταλήγει σε ένα κείμενο σφιχτό, λυρικό και τόσο πυκνό που απαιτεί σίγουρα μια δεύτερη ανάγνωση!
Αν κάτι με εντυπωσίασε περισσότερο από όλα, είναι το ότι έφτασα να συμπονώ έναν βασανιστή της Χούντας, επειδή η κόρη του δεν θέλει να έχει καμία σχέση μαζί του! Εγώ! Να συμπονώ βασανιστή χουντικό! Αυτό είναι το μεγαλείο της λογοτεχνίας, σε παίρνει και σε βάζει στα δυσώδη παπούτσια κάποιου που δεν θα έμπαινες ποτέ…
Στο τέλος της ημέρας, η ταυτότητα που υπερκαλύπτει τις υπόλοιπες είναι αυτή του γονιού… Ή, τουλάχιστον, αυτό είναι το δικό μου συμπέρασμα, που κάπως όλα τα βλέπω υπό το πρίσμα της μητρότητας!
Απόσπασμα
[…] σαν αυτές τις φοιτήτριες τότε, συγγραφείς πολιτικοί δικηγόροι μητέρες τώρα, που κατάφεραν και πώς κατάφεραν να κλείσουν σε μιαν άκρη του μυαλού τους ότι κάποτε τις άγγιξες, “ποτέ δεν άγγιξα γυναίκα”, να συνεχίσουν τη ζωή τους να δώσουν μάχες, αγάπη, τρυφερότητα, παιδιά σε έναν κόσμο που τις έπιασε κάποτε στα χέρια του και της γύρισε το μέσα-έξω. Όντως το κατάφεραν και πώς το κατάφεραν ή μήπως υπάρχουν αφορμές, λέξεις, τραγούδια που έπαιζαν εκεί μέσα και να πώς κάτι που προορίζεται να ευχαριστεί να τραγουδιέται σε ταβέρνες, αφορμή για ερωτικές αφιερώσεις από τρανζιστοράκια, να ακούγεται σε κουζίνες, να πώς γίνεται απειλή αίμα σπασμοί, “ποτέ δεν άγγιξα γυναίκα”. Ίσως κάποιος άλλος με το δικό του όνομα, αυτός ίσως ο φίλος σου από την Παλόμα σε ένα διπλανό κελί άγγιξε μία γυναίκα και μετά περηφανευόταν ότι αυτός ότι ποτέ δεν άγγιξε γυναίκα και αυτή η γυναίκα ήταν η κόρη σου ή κόρη κάποιου ή κόρη όλων.
Βάσια Κατσαούνου