Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς είναι να να μεγαλώνεις χωρίς να γνωρίζεις τις ρίζες σου; Τι μοναξιά μπορεί να αισθάνεσαι σε έναν κόσμο χωρίς παρελθόν για εσένα, έχοντας μονάχα ελάχιστες αναμνήσεις από την παδική ηλικία; Η Natascha Wodin, περιγράφει ακριβώς αυτό το κενό, το Τίποτα στο οποίο ανήκε μέχρι και σήμερα.
Το βιβλίο της ξεκινάει με την καταγραφή του δικού της ταξιδιού προς την αλήθεια. Αυτό το κομμάτι της ιστορίας ίσως αποτελέσει το πιο κουραστικό σημείο του βιβλίου, προσωπικά, ωστόσο, το βρήκα εξίσου σημαντικό. Ο χωρισμός του σε τέσσερα μέρη κάνει την ανάγνωσή του ακόμα πιο εύκολη και ενδιαφέρουσα εμπειρία.
Το πρώτο μέρος είναι αφιερωμένο στην περιγραφή του αγώνα της να ανακαλύψει την οικογένεια της μητέρας της, η οποία αυτοκτόνησε όταν εκείνη ήταν 10 ετών. Το μόνο που γνωρίζει για εκείνη είναι πως κατάγεται από τη Μαριούπολη, έτσι το εγχείρημα φαντάζει μάλλον ανέφικτο, παρόλα αυτά το ανέφικτο γίνεται εφικτό και μεις σήμερα κρατάμε ένα συγκλονιστικό βιβλίο στα χέρια μας, μια μαρτυρία δοσμένη άρτια λογοτεχνικά.
Στο δεύτερο και τρίτο μέρος, η συγγραφέας θα διηγηθεί την ιστορία των συγγενών της, τόσο κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου (1917-1922), όσο και κατά τη διάρκεια της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα του Χίτλερ κι έπειτα. Η Μαριούπολη βρίσκεται συνεχώς σε πρώτο πλάνο, με αναφορές στις καταστροφές που υπέστει κυρίως από τον λευκό και κόκκινο στρατό, στο μίσος των ανθρώπων λόγω των ιδεολογικών διαφόρων, στο ανθρωποκυνηγητό, στην εξορία, και στη συνέχεια στις κτηνωδίες που διαπράχθηκαν από τις γερμανικές δυνάμεις. Μαύρες σελίδες τις ιστορίας, που αφορούν τόσο στον τόπο της Μαριούπολης όσο και στον υπόλοιπο πλανήτη, αναβιώνονται μέσα από τις μαρτυρίες της θείας της, Λίντια, και όχι μόνο.
Στο τέταρτο και τελευταίο μέρος, η συγγραφέας θα μας μιλήσει για τον αποτυχημένο γάμο της μητέρας της, για το σκοτάδι στο οποίο ζούσε εκείνη ύστερα από τόσα βασανιστήρια, για την υποχρεωτική μετανάστευσή της, για την “τύχη” της να μείνει ζωντανή αλλά και να συλλάβει την κόρη της στο τέλος του πολέμου. Και ύστερα ήρθε η ελευθερία, μια τρίτη φυλακή, η ταφόπλακα στις ζωές των επιζώντων.
Μέσα από τα μάτια της κόρης γινόμαστε μάρτυρες στα αδικήματα που βίωσε η οικογένεια μεταπολεμικά. Πώς είναι άραγε να γεννιέσαι και να μεγαλώνεις σε εμπόλεμες ζώνες, με μοναδική διαφορά “το πρόσωπο του εχθρού”; Να νιώθεις μια ζωή κυνηγημένος, χωρίς πατρίδα, παρείσακτος σε κάθε μέρος της γης. Πώς είναι να αισθάνεσαι τον θάνατο να παραμονεύει ακόμη και τη στιγμή φέρνεις ζωή στον κόσμο; Πώς είναι να σε αντιμετωπίζουν υποτιμητικά, ακόμη και ο άνθρωπος που επέλεξες ή μήπως σε επέλεξε για να μοιραστείτε τη ζωή;
Η συγγραφέας με δεξιοτεχνία καταφέρνει να υπογραμμίσει κάθε αδίκημα, με κοινωνικά και πολιτικά αιτία. Οι ίδιοι της οι συγγενείς υπήρξαν μάρτυρες των μεγαλύτερων τραγωδιών, βασανισμένοι και κατατρεγμένοι μέχρι και την τελευταία στιγμή.
Στις 24 Φεβρουαρίου ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στα ουκρανικά εδάφη. Το 1991 η Ουκρανία ανακυρήχθηκε ανεξάρτητο κράτος, ενώ τα επόμενα χρόνια υπήρξε ενδιαφέρον για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. Φυσικά, αυτό ήταν η αφορμή για τον Ρώσο Πρόεδρο, καθώς μιλάμε για έναν μεγαλοϊδεάτη και σωβινιστή που έχει ως μεγάλο του όνειρο την αναβίωση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.
Σήμερα η Μαριούπολη είναι για ακόμη μία φορά ισοπεδωμένη. Δεν ξέρω πόσο αίμα αντέχει ένας τόπος, ξέρω μονάχα πως κάθε σταγόνα με αφορά και σε αφορά άμεσα.. Ξέρω ότι σε κάθε πόλεμο, πλήττονται τα γυναικόπαιδα και τα αδύναμα πλάσματα της φύσης. Ξέρω ότι κανένας πόλεμος δε δικαιολογείται στο μικρό μου μυαλό.
Μουτσοπούλου Έλλη Μαρία