Το 2020 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Red n’ Noir το ντοκουμέντο της Μαρίας Αλιόχινα με τίτλο «Riot days» σε μετάφραση της Νίκης Καραγεώργου. Μέλος των Pussy Riot, περιγράφει τα όσα έζησε από τη δράση τους και, κυρίως, κατά την παραμονή της στις γυναικείες φυλακές της Ρωσίας.
Πρόκειται για ένα μικρό και συνάμα πολύ δυνατό βιβλίο. Στις σελίδες του, η Αλιόχινα αποτυπώνει τις μέρες πριν τη δράση των Pussy Riot που οδήγησαν εν τέλει στη σύλληψή τους. Λόγος γίνεται για την 21η Φεβρουαρίου του 2012. Μετά από μέρες προβών και οργάνωσης οι Pussy Riot αποφάσισαν να εισέλθουν στον Καθεδρικό Ναό του Σωτήρος Χριστού και να παίξουν- για 40’’ τελικά- ένα μέρος της «Πανκ προσευχής» τους.
Η συνέχεια της δράσης ήθελε μερικά από τα μέλη του συγκροτήματος να συλληφθούν και να καταδικαστούν σε 2ετή φυλάκιση. Ο λόγος; Χουλιγκανισμός και πράξη θρησκευτικού μίσους. Ανάμεσα στα άτομα ήταν και η Αλιόχινα.
Μας περιγράφει λεπτομερώς τα όσα έλαβαν χώρα στη ζωή της (προσωπικά και συλλογικά) εκείνη την περίοδο. Τις μέρες πριν τη σύλληψή τους. Την ίδια τη σύλληψη. Την εκδίκαση της υπόθεσής τους. Τις κατηγορίες, τους μάρτυρες, τον κόσμο που στάθηκε πλάι και απέναντί τους. Ενδιαφέρον έχουν και οι δηλώσεις του ίδιου του Πούτιν, του Πατριάρχη και άλλων, διάσημων προσώπων, οι οποίες παρεμβάλλονται στην αφήγησή της.
Αναφερόμενη στην αφήγηση, το «Riot days» σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα βαρετό, αυτοβιογραφικό βιβλίο. Η παράθεση των γεγονότων και των σκέψεων της Αλιόχινα γίνεται μ’ έναν τρόπο που μας κρατά αφωσιομέν@ και μας καλεί να αλλάζουμε συνεχώς σελίδα. Ένας λόγος απλός και λιτός. Πολλές φορές ειρωνικός και καυστικός και άλλες χιουμοριστικός και ελπιδοφόρος. Είναι εντυπωσιακό πως μέσα σε λιγότερες από 300 σελίδες εσωκλείονται 2 χρόνια βιωμάτων και δράσεων, ενώ ταυτόχρονα γεννά πλήθος σκέψεων.
Μέσα από αυτά τα 2 χρόνια, η Αλιόχινα ρίχνει φως στο τι συμβαίνει πίσω από τα κάγκελα των γυναικείων φυλακών της Ρωσίας. Και όπως μπορούμε να φανταστούμε, οι συνθήκες διαβίωσης είναι άθλιες. Εξευτελιστικές πρακτικές και υποτιμητικές συμπεριφορές, απάνθρωποι χώροι, περιφρονητικοί άνθρωποι.
Όμως, βλέπουμε και τι μπορεί να συμβεί όταν ένας άνθρωπος βρει τη φωνή του ακόμα και κάτω από αυτές τις συνθήκες. Γιατί αυτό συνέβη και με την Αλιόχινα. Βρήκε το θάρρος και το κουράγιο να πει «όχι» σε πρακτικές που είχαν περάσει ως δεδομένες και αυτονόητες. Να διεκδικήσει συνθήκες διαβίωσης, για την ίδια και τις υπόλοιπες γυναίκες, που να αρμόζουν σε ανθρώπινα όντα. Να πάει δικαστικώς ανώτερα στελέχη της φυλακής για να λογοδοτήσουν για την (απάνθρωπη) συμπεριφορά τους προς τις κρατούμενες.
Και πέτυχε πολλά από όσα έθεσε ως στόχο. Ακόμα και όταν τα πάντα και όλ@ ήταν εναντίον της. Ακόμα και όταν η δράση της, ως ακτιβίστρια πλέον, είχε ισχυρό αντίκτυπο που έφερνε μαζί στη συνέχεια ισχυρά αντίποινα. Τόσο στην ίδια όσο και στις συγκρατούμενές της. Διαβάζοντας το «Riot days» ήταν σαν να βλέπω με τα μάτια μου πόσα μπορεί να καταφέρει ένας και μόνο άνθρωπος, όταν κυνηγά ένα καλύτερο αύριο.
Φυσικά, αυτές οι διεκδικήσεις δεν συντελούνται εν μία νυκτί. Ούτε γίνονται αναίμακτα ή χωρίς εμπόδια. Όμως, η Αλιόχινα βγήκε πολλές φορές νικήτρια· έστω και αν έκανε ένα απειροελάχιστο βήμα μπροστά. Ούτε αυτό ήταν, προφανώς, εύκολα πραγματοποιήσιμο. Ούτε το να κοιμάσαι σε ένα στρώμα πάχους παραπάνω από 10εκ. ήταν αυτονόητο, ωστόσο.
Το σημαντικό είναι να θυμάσαι. Τι έχει συμβεί, πότε, με ποιους ανθρώπους. Για να μπορείς να υποστηρίξεις αύριο τη θέση σου απέναντί τους. Και η Αλιόχινα το συνειδητοποίησε αυτό εξ αρχής και το έθεσε σε εφαρμογή. Προσπάθησε να κρατά ημερολόγιο, είτε γραπτά είτε νοητά. Έτσι, μπορούσε να διεκδικήσει όσα έθεσε ως στόχο. Παράλληλα, να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει, να βάλει ένα φρένο στις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των φυλακών.
Εν κατακλείδι, το «Riot days» αποτελεί ένα πολύ δυνατό ντοκουμέντο που μας δίνει πρόσβαση στις γυναικείες φυλακές της Ρωσίας- και όχι μόνο. Η Μαρία Αλιόχινα, ως πολιτική κρατούμενη και μέλος των Pussy Riot, μας περιγράφει με έναν ιδιαίτερα ξεχωριστό τρόπο τα όσα έζησε. Με γραφή σύντομη, άλλοτε σκληρή και άλλοτε σαρκαστική, οι σελίδες κυλούν απνευστί μέχρι το τέλος. Ενώ οι σκέψεις που γεννιούνται δεν περιορίζονται στα αχανή σύνορα της Ρωσίας. Ταξιδεύουν, μιλούν στο αναγνωστικό κοινό ανεξαρτήτως χώρας και καλούν να ρίξουν φως σε πτυχές της κοινωνίας που πολλές φορές αποσιωπώνται ή/ και αγνοούνται.
Γεωργία- Σαβίνα Αποστολοπούλου
Εικόνα: tea.sun.and.books [bookstagram της αρθρογράφου]
Το βιβλίο Riot Days κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Red n Noir.