Σκοτεινή μου Βανέσα: μια ιστορία κακοποίησης.
Μια μαθήτρια και ένας καθηγητής. Μια «κλασική» ιστορία αγάπης (;). Μια σχέση, η οποία με το πέρας των εποχών, έχει πλέον τον όρο που της αρμόζει. Κακοποίηση.
Η Βανέσα είναι δεκαπέντε χρονών, αρκετά ανασφαλής και εσωστρεφής. Γίνεται ένα εύκολο θήραμα για τον καθηγητή της. Όσο η ερωτική τους σχέση εξελίσσεται, εκείνος την χειρίζεται όλο και περισσότερο. Δεκαεπτά χρόνια μετά, όντας τριάντα δύο η Βανέσα συνεχίζει να δυσκολεύεται να καταλάβει γιατί η συγκεκριμένη σχέση είναι κάτι πέρα από έρωτας.
Δεν μπορεί να καταλάβει γιατί άλλες μαθήτριες κατηγορούν τον καθηγητή για σεξουαλική κακοποίηση. Για αυτή, ήταν ο πρώτος άντρας που ερωτεύτηκε. Ο άντρας που τις έδωσε να διαβάσει τη Λολίτα. Ο άντρας που ακόμα και τώρα βρίσκεται με κάποιον τρόπο στη ζωή της. Ο άντρας που δεν έπαψε να την ορίζει.
Η Kate Elizabeth Russell χρειάστηκε αρκετά χρόνια για να ολοκληρώσει το συγκριμένο βιβλίο. Παρουσιάζει την ιστορία της Βανέσας, δοσμένη από δύο σημαντικές περιόδους. Την ηλικία των δεκαπέντε, οπότε και όλα ξεκίνησαν, και την ηλικία των τριάντα δύο, όπου έρχεται αντιμέτωπη με το #MeToo και το ενδεχόμενο μιας κακοποίησης.
Δεν είναι εύκολο να γράψει κανείς μια παρουσίαση για το συγκεκριμένο βιβλίο, χωρίς να αποκαλύψει μέρος της ιστορίας. Το σίγουρο είναι ότι είναι ένα δύσκολο θέμα και ακόμα πιο δύσκολο για τις γυναίκες οι οποίες έχουν βρεθεί σε παρόμοια δύσκολη θέση.
Η Βανέσα διατηρεί μια πολύ συγκεκριμένη στάση απέναντι σε όλα όσα συμβαίνουν. Σε όλα όσα ακούγονται. Ζει όλα αυτά τα χρόνια στην δική της εκδοχή των γεγονότων. Αγκιστρωμένη από το παρελθόν. Ένα παρελθόν που φαίνεται να ασκεί τέτοια δύναμη πάνω της, που άμα το ξορκίσει υπάρχει ο κίνδυνος να χάσει τον εαυτό της.
Διαβάζοντας το βιβλίο αναγνωρίζεις την κακοποιητική και τοξική κατάσταση. Νευριάζεις με τον καθηγητή που τολμά να παραβαίνει έτσι τον ρόλο του και να εκμεταλλεύεται τη θέση εξουσίας του, μετακυλώντας τις ενοχές και το πρόβλημα στην ίδια τη Βανέσα. Θες να ουρλιάξεις κάθε φορά που εκείνος την χειρίζεται. Κάθε φορά που η Βανέσα τον δικαιολογεί.
Σκέφτεσαι, εσύ τι θα έκανες στη θέση της; Τι θα έκανες στα δεκαπέντε; Τι στα τριάντα δύο; Πώς θα χειριζόσουν ένα τέτοιο τραύμα; Νευριάζεις που το βιβλίο τελειώνει και δεν έχεις πάρει την κάθαρση που ήθελες.
Προσωπικά, παρόλη τη δυσκολία του βιβλίου, το βρήκα αρκετά καλό. Η μόνη μου διαφωνία είναι ότι θα ήθελα η συγγραφέας να έχει δώσει στη Βανέσα, προς το τέλος της αφήγησης, μια διαφορετική οπτική ματιά των πραγμάτων, ώστε να μπορέσουν οι γυναίκες που έχουν βρεθεί στη θέση της – ή μπορεί να βρεθούν – να βρουν λίγη περισσότερη από την αλήθεια της κακοποιητικής φύσης και λιγότερο από το ψέμα του «έρωτα» και της «αγάπης».
Ένα βιβλίο που σίγουρα σε βάζει σε σκέψεις και μέσα από την ιστορία της Βανέσας, αναγνωρίζεις λιγότερο ή περισσότερο τις κακοποιητικές συμπεριφορές που έχεις αναγκαστεί να ανεχθείς, ανά τα χρόνια, όντας γυναίκα.
Συλβάνα Παπαϊωάννου
Το βιβλίο Σκοτεινή μου Βανέσα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Διαβάστε ένα απόσπασμα εδώ:
https://apps.psichogios.gr/pdf/preview/el/23006
Η Βανέσα Γουάι ήταν δεκαπέντε ετών όταν τα έφτιαξε με τον καθηγητή της των αγγλικών. Τώρα, στα τριάντα δύο της, κι ενώ το κίνημα του #MeToo ξεσκεπάζει το ένα μετά το άλλο τα σεξουαλικά εγκλήματα πανίσχυρων ανδρών, μια άλλη παλιά μαθήτρια του Τζέικομπ Στρέιν τον κατηγορεί για σεξουαλική κακοποίηση. Η Βανέσα ακούει συγκλονισμένη το νέο.
Πιστεύει ακόμη πως η δική της σχέση με τον Στρέιν δεν ήταν κακοποίηση, αλλά έρωτας. Είναι σίγουρη γι’ αυτό. Μπορεί τώρα να απορρίψει την πρώτη της αγάπη χωρίς να απορρίψει τον ίδιο τον έφηβο εαυτό της; Να δεχτεί πως ο άντρας που την καθόρισε ήταν κάτι άλλο από αυτό που πίστευε ως τώρα; Και πως ίσως η ίδια δεν ήταν ο μεγάλος έρωτας της ζωής του, αλλά ένα από τα πολλά θύματά του;
Ένα προκλητικό, εθιστικό βιβλίο για τη μνήμη και το τραύμα, την έξαψη της εφηβείας και τις λεπτές γραμμές ανάμεσα στη συναίνεση, τη συνενοχή και τη θυματοποίηση. Ένα βιβλίο-δυναμίτης, που δίκαια ειπώθηκε ότι χαρακτηρίζει μια ολόκληρη εποχή.