Διαβάζουμε στο πρόγραμμα της παράστασης Στο Διπλανό Δωμάτιο ή το έργο του δονητή: ”Στα περιοδικά της βικτωριανής εποχής, υπήρχαν διαφημίσεις για το δεύτερο πιο δημοφιλές χόμπι των γυναικών, τον αυνανισμό. Με την είσοδο του ηλεκτρισμού, ο ηλεκτρικός δονητής γίνεται η πέμπτη οικιακή συσκευή που εφευρέθηκε στην ιστορία, πολύ πριν την ηλεκτρική σκούπα, το ηλεκτρικό σίδερο και ηλεκτρικό τηγάνι. Ο ερεθισμός της κλειτορίδας δεν θεωρούνταν αυνανισμός, ούτε κάτι σεξουαλικό. Εάν μια γυναίκα επιζητούσε ερεθισμό της κλειτορίδας, φαινόταν προφανές ότι έπασχε από ”υστερία” και η θεραπεία ήταν ο ερεθισμός της μέχρι να πάψει να το θέλει άλλο. Αυτή η ”θεραπεία” λειτουργούσε προσωρινά, κάτι που έκανε τις ”υστερικές” γυναίκες τακτικές πελάτισσες”. Άρα με ευκολία κανείς μπορεί να καταλάβει με τι καταπιάνεται η παράσταση που ανεβαίνει στο θέατρο Βρετάνια.
Το έργο εξελίσσεται μετά τον εμφύλιο, το 1880, σε μια πόλη έξω από τη Νέα Υόρκη. Ο Δρ. Γκίβινγκς είναι συνεπαρμένος με τις εξελίξεις της εποχής του, ειδικά με την εφεύρεση του ηλεκτρισμού από τον Τόμας Έντισον. Μέσα στο σπίτι του, στο διπλανό δωμάτιο που είναι το ιατρείο, με την βοήθεια του δονητή Chattanooga, ο Δρ. Γκιβίνγκς προσφέρει της λεγόμενες θεραπείες σε γυναίκες που υποφέρουν από ”υστερία”. Παράλληλα, η γυναίκα του Κάθριν, βιώνει την δική της ”υστερία” με όλα όσα ακούσει μέσα στο σπίτι της αλλά και με την αδυναμία της να ταΐσει το νεογέννητο μωρό της και έτσι να καταλήγει στη λύση της τροφού, στο λεγόμενο wet-nursing.
Το Στο Διπλανό Δωμάτιο ή το έργο του δονητή, είναι μια στιγμή της Σάρα Ρουλ που μαρτυρά πολλά περισσότερα για μια εποχή πέρα από την καταγραφή της. Αν προσπεράσει κανείς, την πρώτη έκπληξη που θέλει ένα θεατρικό έργο να βάζει επί σκηνής ”θεραπείες” με ηλεκτρικό δονητή, θα ανακαλύψει ένα έργο τόσο διασκεδαστικό, όσο και διεισδυτικό στην ανθρώπινη φύση. Το έργο αποδεικνύει ότι φρενήρης καλπασμός της επιστήμης και τεχνολογίας εκείνη την εποχή, έρχεται στην απόλυτη αντίθεση με τα όσα δεν ήξεραν για τα βασικά, όπως είναι το ίδιο τους το σώμα. Σε μια στιγμή που η ανθρωπότητα προσπαθούσε να εξελιχθεί σε όλους τους τομείς, εθελοτυφλούσε σε αυτό που ήταν ακριβώς δίπλα της. Στην ανάγκη του ανθρώπου να επικοινωνεί, τόσο νοητικά όσο και σωματικά με τον άλλον. Αυτό που για δεκαετίες θεωρείτο ως ”υστερία” εκ μέρους των γυναικών, δεν ήταν παρά η απόλυτη αποκοπή των ανδρών από τις βιολογικές ανάγκες των γυναικών τους. Και αν κάποιος στο σήμερα, από την ασφαλή κριτική ματιά που μας δίνει ο 21ος αιώνας, κοιτάει με συμπόνοια την άγνοια εκείνων, κριτικάρει τις προκαταλήψεις και τις ιδεοληψίες τους, τότε το έργο του υπενθυμίζει ότι βεβαιότητα και αν έχουμε δεν ισχύει. Πρακτικά τίποτα δεν έχει αλλάξει, απλά έχει αλλάξει μορφή και γλώσσα. Μπορεί η λεγόμενη τότε υστερία να έγινε οργασμός και ο αυνανισμός να μην είναι μια ιατρική ”θεραπεία” αλλά η ντροπή ως προς την ικανοποίηση παραμένει και τα σεξουαλικά βοηθήματα που κάποτε ήταν μέσο ”θεραπείας” αντιμετωπίζονται ως κάτι προκλητικό και κρυφό.
Η συγγραφέας σημειώνει ότι η επίτευξη του απόλυτου συγχρονισμού στη παράσταση, είναι το κύριο χαρακτηριστικό για να υπάρξει επιτυχία. Η σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, αυτή την απαίτηση εκ μέρους της συγγραφέως, την πετυχαίνει απόλυτα και δημιουργεί μια πραγματική αστεία παράσταση, σε κάποια σημεία θα έλεγε κανείς σε σημείο υστερίας. Σε μια κατά τ’ άλλα ήπια σκηνοθετική ματιά που αφήνει τους ηθοποιούς να ”σηκώσουν” της εκάστοτε σκηνές στην πλάτη τους και να ξεχωρίσουν ο καθένας μέσω της υποκριτικής αντίληψης τους. Κάτι που αντιλαμβάνεται και αξιοποιεί στο μέγιστο βαθμό, η Γαλήνη Χατζηπασχάλη. Ο θεατής σχεδόν νιώθει τις παλμικές δονήσεις που γεννά η παρουσία της Χατζηπασχάλη επί σκηνής. Δεν υπάρχει εκατοστό του σώματος, των κινήσεων της και των λόγων τους που να μένει ανεκμετάλλευτο και να μην ”στέλνεται” στο κοινό με τέτοιο τρόπο που να του προκαλεί όποιο συναίσθημα που εκείνη θέλει. Με λίγα λόγια, η Γαλήνη Χατζηπασχάλη με την παρουσία της επί σκηνής, εξυψώνει την παράσταση σε ένα άλλο επίπεδο.
Ειδική μνεία στην Κωνσταντίνα Κλαψινού, που κάνει κάτι δύσκολο να μοιάζει εύκολο και δημιουργεί εκείνη την κωμική σκηνή που γρήγορα ο θεατής προχωρά από το άβολο στο να βλέπει κάτι με συμπάθεια και άνεση.
Η παράσταση Στο Διπλανό Δωμάτιο ή το έργο του δονητή είναι μια από εκείνες της περιπτώσεις μιας κλασσικής θεατρικής εμπειρίας, που περνάς καλά, γελάς πολύ και στο τέλος φεύγοντας από το θέατρο ίσως και να μπεις στη διαδικασία μιας συζήτησης που οι παραδοχές που θα γεννηθούν από αυτή, μόνο καλύτερο άνθρωπο θα σε κάνει.
Για εισιτήρια εδώ.
Βασιλακόπουλος Χρήστος