«Ονειρεύεσαι, σημαίνει λες ψέματα στον εαυτό σου, και για να λες ψέματα στον εαυτό σου πρέπει πρώτα να μάθεις να λες ψέματα σε όλους», λέει ο ήρωας του Ένα έγκλημα. Φράση που συνοψίζει τέλεια τη σκληρή και παγωμένη ατμόσφαιρα που βασιλεύει στη Μεζέρ (στα ελληνικά η λέξη σημαίνει «μέγαιρα»), μία μικρή πολίχνη στην οποία φτάνει ένα βράδυ ο νεαρός ιερέας που περίμεναν για να αντικαταστήσει τον εφημέριο που πέθανε πρόσφατα. Δεν έχει εγκατασταθεί καλά-καλά, και ξυπνά μέσα στη νύχτα την υπηρέτρια του προκατόχου του λέγοντάς της ότι του φάνηκε ότι άκουσε φωνές και πυροβολισμούς. Πράγματι, μια ηλικιωμένη γυναίκα έχει δολοφονηθεί στον πύργο της. Αλλά σ’ έναν κοντινό λόφο βρίσκεται νεκρός και ένας άνδρας, ο δολοφόνος της ίσως. Σαν να μην έφταναν αυτά, η κυρία Λουίζ, η οικονόμος του πύργου, παίρνει μία θανατηφόρα δόση μορφίνης, ενώ δεν αργεί να βρεθεί και το πτώμα ενός αγοριού της εκκλησιαστικής χορωδίας να επιπλέει στο ποτάμι. Ο αναγνώστης υποψιάζεται, φυσικά, ότι ο νεοφερμένος παπάς, ο οποίος εξαφανίζεται, δεν είναι άσχετος με όλους αυτούς τους θανάτους. Νομίζει ότι έχει καταλάβει –αλλά δεν έχει καταλάβει τίποτα…
Με το βιβλίο Ένα Έγκλημα έρχομαι για πρώτη φορά σε επαφή με τη γραφή του Georges Bernanos, και σίγουρα θα ακολουθήσουν και τα άλλα του έργα. Στο οπισθόφυλλο το βιβλίο περιγράφεται ως «μυθιστόρημα μεταξύ αστυνομικού είδους και πνευματικής περιπέτειας». Για μένα έχει όλα τα χαρακτηριστικά του γοτθικού μυθιστορήματος.
Μια γριά γυναίκα νεκρή σε έναν πύργο. Ένας εφημέριος που φτάνει μέσα στη νύχτα και την ομίχλη. Ένα πρεσβυτέριο. Καταχνιά, αέρας που λυσσομανάει. Μια απόκοσμη ατμόσφαιρα, κάπου στις αρχές του 1900.
Όλο το χωριό περιμένει πώς και πώς τον ερχομό του νέου εφημέριου, η ώρα περνάει και η γριά υπηρέτρια του πρεσβυτερίου αρχίζει να πιστέυει ότι κανείς δεν θα φανεί. Μέσα στην άγρια νύχτα όμως, και ενώ έξω κάνει κρύο και όλα είναι καλυμμένα με ομίχλη, κάποιος φτάνει στην πόρτα, οι μεντεσέδες τρίζουν. Ξάφνου μπροστά της εμφανίζεται ο νέος εφημέριος της Μεζέρ.
Έπειτα από αυτή την άφιξη, με τρόπο αρκετά ύποπτο, και αφού λίγο πριν το ξημέρωμα πέφτουν για ύπνο στο πρεσβυτέριο, ο εφημέριος ξυπνάει τη γριά υπηρέτρια και ισχυρίζεται ότι άκουσε ουρλιαχτά και έναν πυροβολισμό.
Μέσα σε λίγη ώρα, όλοι οι επιφανείς κάτοικοι του χωριού βρίσκονται στο πόδι και αναζητούν τι έχει συμβεί, μέσα στο κρύο και την υγρασία ενός πάρκου γεμάτου δέντρα.
Ένας άντρας μισοπεθαμένος, μια γριά νεκρή, ο εφημέριος να εξαφανίζεται, ένα παπαδοπαίδι να καίει χαρτιά στο τζάκι, ένας ανακριτής που δεν ξέρει τι ακριβώς πρέπει να κάνει.
Το βιβλίο του Georges Bernanos, Ένα Έγκλημα, συνδυάζει εξαιρετικά τα στοιχεία ενός γοτθικού μυθιστορήματος με τον σουρεαλισμό που προκαλεί ένα έγκλημα, σε μια εποχή που η εξιχνίασή του φαντάζει τόσο δύσκολη.
Υπάρχει κάτι μεταφυσικό σε όλη αυτή την ιστορία; Τι σημαίνει η εξαφάνιση του εφημέριου; Φταίει το μακάβριο τοπίο που κάνει τον αναγνώστη να σκέφτεται ότι κάτι δεν πάει καλά;
Ένα βιβλίο που θα λατρέψουν τόσο οι λάτρεις του αστυνομικού όσο και οι αναγνώστες μυθιστορημάτων από τη σφαίρα του φανταστικού. Ο τρόπος γραφής του Georges Bernanos – πρώτη έκδοση 1935 – δεν υστερεί σε τίποτα από μια σύγχρονη συγγραφική φωνή. Για μένα προσωπικά, είναι ένα έργο που το βάζω δίπλα σε εκείνα του Arthur Conan Doyle όσο και του Edgar Alan Poe. Γραμμένα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, αλλά με έναν αφηγηματικό τρόπο που δεν χάνει ποτέ την ικανότητα του να μας εξιτάρει, όσα χρόνια και αν έχουν περάσει!
Υ.Γ Κάτα την αναζήτηση πληροφοριών και άλλων έργων του συγγραφέα, διάβασα κάπου ότι το συγκεκριμένο βιβλίο γράφτηκε καθαρά για βιοποριστικούς λόγους και στερείται δυναμικής, σε σχέση με τα άλλα του βιβλία. Δεδομένου λοιπόν ότι το συγκεκριμένο μυθιστόρημα το βρίσκω εξαιρετικό, φαντάζομαι πώς θα είναι τα άλλα.
Συλβάνα Παπαϊωάννου
Το βιβλίο κυκλοφορεί από εκδόσεις Utopia.
https://www.utopiapublishing.gr/ViewShopProduct.aspx?id=3172998