Ο Φεδερίκο Ζανμέρ, με αφορμή την ασπρόμαυρη τηλεοπτική σειρά «Μάχη», περιγράφει στο ομώνυμο βιβλίο μια από τις σκληρότερες μάχες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: την επιχείρηση Chariot.
Κρίνοντας από το εξώφυλλο και τη θεματική του βιβλίου, περιμένει κανείς να διαβάσει μια ιστορία βίαιη και σκληρή. Ισχύει εν μέρει. Ο τρόπος όμως που ο συγγραφέας επιλέγει να αφηγηθεί τα γεγονότα λειαίνει τις τραχιές πλευρές του πολέμου – το κατά δύναμιν
Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε ισάριθμα κεφάλαια, όσα και οι πεσόντες Άγγλοι και Γάλλοι της μάχης αυτής – το κάθε κεφάλαιο φέρει τίτλο το όνομα του εκάστοτε θύματος. Πηγή έμπνευσης, πέρα από την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά, αποτέλεσαι και το γεγονός ότι καθημερινά ο συγγραφέας επιλέγει το μπαρ Les Dauphnis στην περιοχή του Saint Nazaire, για να πιεί τον καφέ του. Από εκεί έχει άπλετη θέα στις εκβολές του Λίγηρα, το μέρος στο οποίο διεξήχθη η επιχείρηση Chariot.
Ξεκινώντας την εξιστόρηση των ιστορικών γεγονότων, παράλληλα μας ξεδιπλώνει τους στοχασμούς του αναφορικά με τον πόλεμο. Απορεί πώς ο άνθρωπος είναι το μόνο είδος το οποίο επιτίθεται σε ομοίους του. Για να απαντήσει μετά από λίγο ότι «τα ανθρώπινα όντα δεν στέργουν να αναγνωρίσουν ως ομοίους τα ανθρώπινα όντα που δεν είναι ακριβώς όμοια του», αναφερόμενος στις ανούσιες εκείνες διαφορές που μας επιβάλλονται μέσω φυλής, φύλου, συνόρων, γλώσσας κτλ.
Μέσα από μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση τα στάδια της μάχης, που έλαβε χώρα την 28η Μαρτίου του 1942, γίνονται ένα κλικ λιγότερο σκληρά. Μας δίνει με λεπτομέρειες το κάθε βήμα, νιώθουμε ότι είμαστε μέσα στον χώρο στον οποίο σχεδιάστηκαν όλα. Έπειτα, νιώθουμε την ένταση και το άγχος εκείνων που επιβιβάζονται στα πλοία. Αγωνιούμε για την έκβαση της μάχης – και ας την γνωρίζουμε προ πολλού. Ο τρόπος γραφής του Ζανμέρ είναι τέτοιος που μας αφήνει να πάρουμε μια ανάσα, προτού ξεχυθούμε και πάλι στη μάχη, λίγο πιο κοντά στον στόχο κάθε φορά.
Η «Μάχη» είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο – μετάφραση αγαπημένου Αχιλλέα Κυριακίδη, μην το ξεχνάμε– που διαβάζεται μέσα σε λίγες ώρες. Είναι ένας πανέξυπνος συνδυασμός λογοτεχνίας, στοχαστικού δοκιμίου και ιστορικής αποτύπωσης. Ο αναγνώστης μαθαίνει με την παραμικρή λεπτομέρεια για την επιχείρηση Chariot, την ώρα που παράλληλα έρχεται αντιμέτωπος με τις σκέψεις του συγγραφέα για τον πόλεμο –και κατά συνέπεια τις δικές του σκέψεις.
Είναι ένα βιβλίο που πρέπει να ομολογήσω έκρινα – εσφαλμένα– από το εξώφυλλο και δίστασα να ξεκινήσω την ανάγνωση. Όταν είπα να του δώσω μια ευκαιρία, τα έβαλα με τον εαυτό μου που έτσι επιπόλαια πήγα να σχηματίσω γνώμη. Και το αναφέρω αυτό, γιατί πολλοί είτε λόγω εξωφύλλου είτε λόγω θεματικής αποφεύγουμε διάφορα βιβλία, που τελικά αποδεικνύονται διαμάντια! Η «Μάχη» είναι μια καλή ευκαιρία να βγούμε από την αναγνωστική μας comfort zone.
Συλβάνα Παπαϊωάννου
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Opera.
https://www.operabooks.gr/book_details/233/