Από teen idol της δεκαετίας του ’80, στο sex symbol της δεκαετίας του ’90 και έπειτα σε δυο δεκαετίες αρκετά δύσκολες για εκείνη, η Demi Moore μπόρεσε και επιβίωσε σε χώρο που κυρίως οι γυναίκες είχαν ημερομηνία λήξης. Τώρα για πρώτη φορά, σε μια καριέρα που έχει διανύσει σαράντα χρόνια παρουσίας, έχει σοβαρές πιθανότητες να βρεθεί υποψήφια για το Oscar Α’ Γυναικείου Ρόλου. Φυσικά για την ερμηνεία της ως Elisabeth στην ταινία The Substance (⭐⭐⭐).
H Elisabeth είναι μια οσκαρική ηθοποιός που για χρόνια παρουσιάζει μια πρωινή τηλεοπτική εκπομπή γυμναστικής. Η φθίνουσα πορείας της καριέρας της, την αναγκάζει να απευθυνθεί στην μαύρη αγορά για ένα νέο ελιξίριο νεότητας που θα την κάνει ξανά να επανέλθει στην γενικότερη συζήτηση, να είναι σχετική. Αυτό το ελιξίριο δημιουργεί ένα υποκατάστατο, μια νεότερη μορφή της ίδιας με το όνομα Sue, που την αναγκάζει να εναλλάσσει την ζωή της μαζί της ανά μια εβδομάδα. Ένας από τους βασικούς κανόνες για να πάρει κανείς αυτό το ελιξίριο είναι ότι πρέπει να ξέρει ότι δεν πρόκειται για έναν άλλο άνθρωπο αλλά ότι η Elisabeth και η Sue είναι το ίδιο και το αυτό. Όμως η επιθυμίες της νεότερης και η δυσφορία της άλλης, θα κάνουν τα πράγματα να εκτροχιαστούν πολύ γρήγορα.
Αν το Death Becomes Her του ’92 είναι το νηπιαγωγείο, τότε η ταινία The Substance είναι το μεταπτυχιακό πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Όμως ποιο είναι το θέμα; Η Coralie Fargeat, στην μόλις δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της, μιλάει κυρίως για όλα όσα υποβάλουν οι γυναίκες τον εαυτό τους για να είναι σχετικές, να είναι νέες, να μην ξεθωριάζουν μπροστά στα μάτια των άλλων λόγω γήρατος. Τις απαιτήσεις ενός συστήματος που διαρκώς θέλει το φρέσκο, το άκαυτο, εκείνο που θα δημιουργεί την επιθυμία να το κοιτούν και το να ποθούν διαρκώς. Έπειτα δείχνει με αφοπλιστικό τρόπο την ματιά των αντρών πάνω στην γυναίκα, τι σκέφτονται και πως συμπεριφέρονται και πως τις προσπερνούν όταν αυτό στην ημερομηνία λήξης τους κατά τους ίδιους. Βέβαια, η ταινία ασκεί μεγαλύτερη κριτική σε αυτό που σκεφτόμαστε εμείς οι ίδιοι, πως εθελοτυφλούμε και θέλουμε συνεχώς να είμαστε καλύτεροι χωρίς να κατανοούμε την πραγματική μας επιθυμία.
Η Fargeat δημιουργεί μια ταινία ωμή, ειλικρινής και σε σημεία υπερβολικής ευθύτητας. Αποτίει φόρο τιμής σε καλλιτέχνες που προηγήθηκαν είτε έμμεσα, είτε άμεσα. Οι αναφορές στην ταινία Shining του Kubrick είναι ευδιάκριτες στην αρχή της ταινίας όπως και η εξέλιξη της ταινίας θα έκανε υπερήφανο τον John Carpenter του The Thing. Όλα αυτά γιατί η ταινία The Substance ανήκει στο υπό-είδος του horror, το αποκαλούμενο body horror. Αυτό το υπό-είδος της φαντασίας τρόμου παρουσιάζει σκόπιμα grotesque σκηνές ή ψυχολογικά προβληματικές παραβιάσεις του ανθρώπινου σώματος ή άλλων πλασμάτων. Αυτές οι παραβιάσεις μπορεί να εκδηλωθούν μέσω παρεκκλίνουσας σεξουαλικότητας, μεταλλάξεων, ακρωτηριασμών, ζωντανών νεκρών, υπερβολικής βίας, ασθενειών ή αφύσικων κινήσεων του σώματος. Με λίγα λόγια η ταινία από την αρχή δείχνει της διαθέσεις της μέχρι που στο τελευταίο εικοσάλεπτο κάνει αυτό που οι Άγγλοι το λένε ”goes the extra mile”, δηλαδή κάπως το παρακάνει. Σίγουρα για μια μερίδα του κοινού που θα δει την ταινία, ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που δεν θα την αντέξουν.
Η Demi Moore, η Margaret Qualley και ο Dennis Quaid είναι άψογοι στον ρόλο τους. Ο Dennis Quiad δίνει σάρκα και οστά στο τι σημαίνει πατριαρχία, σεξισμός και εξουσία. Μέσω αυτού, και όχι μόνο, η Fargeat δείχνει τι πραγματικά σκέφτεται για τους άντρες, κάτι που μόνο μια γυναίκα θα μπορούσε να αποτυπώσει τόσο γλαφυρά. Η Margaret Qualley, η νεότερη εκδοχή της Moore στην ταινία, έχει ένα δύσκολο σωματικό ρόλο που με ευκολία περνάει όσο η ταινία θέλει να πει για την νεότητα, προκλητικότητα και επιθυμία. Τέλος, η ερμηνεία της Demi Moore είναι όντως η καλύτερη της εδώ και δεκαετίες. Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι ο συγκεκριμένος ρόλος είναι ενός είδους τρολαρίσματος και σάτιρας πάνω στην ίδια της την ζωή και στις επεμβάσεις που έχει κάνει η ίδια για να πετύχει να είναι στην εξωτερική κατάσταση που είναι σήμερα στα εξήντα της. Όμως όταν μια ηθοποιός πετυχαίνει να κορυφώνει την ερμηνεία της μόνο μέσα του βλέμματος της, της ματιάς στο φακό, τότε μιλάμε για κάτι πραγματικά αξιομνημόνευτο.
Αν η Moore καταλήξει στην τελική πεντάδα των φετινών υποψηφιοτήτων ερμηνείας για τα βραβεία της Ακαδημίας, τότε μια για πάντα έχει αλλάξει το παιχνίδι. Γιατί η επιλογή μιας ερμηνείας σε μια ταινία αυτού του είδους, σπάει μια για πάντα την προκατάληψη απέναντι στις ταινίες τρόμου που μας έχουν χαρίσει μεγάλες ερμηνείες αλλά παραγκωνίζονται από την Ακαδημία.
Ναι, το The Substance, για το είδος που εκπροσωπεί είναι αριστούργημα. Για όλους τους άλλους που δεν ανήκουν στους θαυμαστές τους είδους πρόκειται να δουν μια καλή ταινία που αυτό που θέλει να πει το αναλύει μέχρι εξαντλήσεως. Οι δυο πρώτες ώρες της ταινίας είναι άψογες αλλά τα τελευταία είκοσι λεπτά θα δυσαρεστήσουν πολλούς. Έχει υπέροχη φωτογραφία (τα χρώματα της ταινίας είναι σοκαριστικά) και η αξία της παραγωγής είναι στο θεό. Τέλος, οι τίτλοι αρχής είναι από μόνη τους μια ταινία μικρού μήκους που θα άξιζε να δείτε την ταινία μόνο και μόνο για αυτό.
Βασιλακόπουλος Χρήστος