Τις τελευταίες μέρες έχουμε -επιτέλους- στα χέρια μας ακόμα ένα βιβλίο της πολυβραβευμένης και αγαπημένης Ανί Ερνό, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με τίτλο Αναμνήσεις ενός κοριτσιού.
Σε αυτό το – επίσης αυτοβιογραφικό – βιβλίο της, η συγγραφέας διάλεξε να μιλήσει για το δεκαοχτάχρονο κορίτσι που υπήρξε κάποτε, το πάθος του πρώτου έρωτα που αισθάνθηκε, το αίσθημα της ντροπής, τη χειραφέτηση που δέχεται μια γυναίκα αλλά και για τα όρια του σώματος. Όλα τα παραπάνω την οδήγησαν ήδη από τα είκοσί της χρόνια να σημειώνει και να δημιουργεί προσχέδια για το βιβλίο που σήμερα εμείς κρατούμε στα χέρια μας και μελετούμε τοποθετώντας στο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της δικής μας εποχής.
«Μα γιατί να γράφω αν όχι για να ξεθάψω πράγματα, έστω κι ένα, αδιάλλακτο σε εξηγήσεις κάθε λογής, ψυχολογικές, κοινωνιολογικές, κάτι το οποίο δεν είναι αποτέλεσμα μιας προσχεδιασμένης ιδέας, αλλά μια αφήγηση, που αναδύεται μέσα από τις ψυχώσεις όταν μια ιστορία ξεδιπλώνεται και που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε – ή να αντέξουμε – αυτό που συμβαίνει και αυτό που κάνουμε;»
Ίσως τα παραπάνω λόγια είναι και μία από τις απαντήσεις που δίνει άθελά της σε όλους εκείνους που αμφισβήτησαν και αμφισβητούν την αξία των έργων της αλλά και την πρόσφατη βράβευσή της.
Η Ερνό, για μια ακόμη φορά, αναμοχλεύει τα νερά της λήθης και με επιμονή και υπομονή καταγράφει γεγονότα που τη σημάδεψαν ως κορίτσι και ως γυναίκα. Ο πρώτος εραστής, οι ταξικές διακρίσεις στα πρώτα στάδια της ενηλικίωσης, η ακόρεστη δίψα για την ελευθερία, η επίδραση του σεξισμού στο κορμί και την ψυχή της, η ψυχολογική βία που δέχτηκε χωρίς να το αντιληφθεί. Στιγμές που αποτέλεσαν κινητήριο δύναμη για τη γέννηση ενός ακόμη αυτοβιογραφικού έργου. Για τη γέννηση μιας συγγραφέως που ήρθε να ταράξει τα νερά με την καινοτόμα γραφή της.
Χρησιμοποιεί πρόσωπα και καταστάσεις ώστε μέσα από αυτά να καθρεφτιστεί το είδωλο της, τη δεδομένη στιγμή που ερχόταν σε επαφή μαζί τους. Οι άνθρωποι έρχονται στη ζωή μας για να διεκπεραιώσουν έναν ρόλο σε σχέση με εμάς κι εμείς αντίστοιχα σε σχέση με εκείνους. Όταν ο κύκλος κλείσει οφείλουμε να το αποδεχόμαστε και να κρατάμε μόνο την ανάμνηση, σαν μια μικρή υπενθύμιση αυτού που ήμασταν πριν έρθουν στη ζωή μας, πριν υπάρξουν καν τα γεγονότα που μας συνέδεσαν αλλά και που οδήγησαν στην αποσύνδεση.
Όλες μας έχουμε ένα καλοκαίρι που ανατρέχουμε σε αυτό, στα πιο τρυφερά μας συναισθήματα, στις μέρες που ίσως γίναμε περίγελος αλλά το πάθος μας τύφλωνε τόσο που αρνούμασταν να δούμε την αλήθεια. Θυμάμαι ακόμη το δικό μου καλοκαίρι, εκείνο που με σημάδεψε, θυμάμαι την ανάγκη μου να ξεφύγω από την καταπίεση της μητέρας, τη δίψα για έρωτα πιο έντονη από ποτέ, να κατακλύζει κάθε κύτταρο του κορμιού.
Η Ερνό γράφει ακριβώς γι’ αυτό, για εκείνη την κοπέλα που υπήρξε, το πιο καθοριστικό της καλοκαίρι. Η συγγραφέας για ακόμη μια φορά καταθέτει ένα δικό της κομμάτι χωρίς αναστολές και μισόλογα, περιγράφει σαν μια τρίτη το βίωμά της, την εξέλιξη των συναισθημάτων της, μιλώντας για όλες τις εκφάνσεις του έρωτα που έζησε. Στρέφει το βλέμμα σ΄ εκείνο το πλάσμα που ήταν κάποτε, ανακαλύπτοντας τώρα πια πως όσα βίωσε δεν ήταν ένα επίτευγμα, πως υπήρξε αντικείμενο χλεύης, αντικείμενο έκφρασης σεξουαλικών ορμών. Βλέπει την μεταμόρφωσή της καρέ-καρέ, τις συνέπειες της ερωτικής απογοήτευσης και των νεανικών ανασφαλειών να λαβώνουν εκείνο το θηλυκό κορμί, χωρίς να γίνεται αντιληπτό, παρά μονάχα τη στιγμή της εξομολογητικής καταγραφής. Βλέπει ωστόσο και την επίδραση της γυναικείας φιλίας μέσα σε εκείνη τη μεταμόρφωση αλλά και τη ματαιοδοξία της να ανελιχθεί κοινωνικά, να έχει μια ζωή «εν τάξει». Θυμάται, καταγράφει και συνειδητοποιεί ποια ήταν εκείνη την περίοδο, από την ασφάλεια που της χαρίζεται εξαιτίας των χρόνων που πλέον την χωρίζουν από εκείνη την άγνωστη κοπέλα. Άλλωστε, η απουσία νοήματος σε ό,τι βιώνουμε είναι αυτό που πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες κάποια στιγμή να γράψουμε, σύμφωνα με την ίδια.
Η Ερνό κάνει για ακόμη μια φορά το θαύμα της, αφηγείται τις στιγμές της, φωταγραφίζει την ίδια μέσα σε αυτές, προσεγγίζοντας πότε ψυχολογικά πότε κοινωνιολογικά κάθε μία εικόνα, με την ίδια αποστασιοποιημένη γραφή που τόσο άριστα ξέρει να χρησιμοποιεί πάντα. Πρόκειται για ένα καθηλωτικό έργο, ένα ακόμη «Ερνό-βιβλίο».
Διαβάστε το.
Έλλη Μουτσοπούλου